یکی از کاربردی‌ترین محصولات صنعتی، ورق آهنی یا ورق فولادی است. آیا می‌دانید ورق فولادی چیست؟ در واقع ورق آهنی، سطح مسطحی است که جنس آن به‌طور معمول از آهن و فولاد می‌باشد و یکی از محصولات نهایی اسلب است.
بسته به نحوه تولید و نوع آن، کاربردهای این ورق نیز متفاوت می‌شود. ورق های فولادی انواع مختلفی دارند. در این مطلب، به بررسی آن که ورق فولادی چیست، انواع ورق فولادی و کاربردهای هر یک، می‌پردازیم. تا انتهای این مطلب ما را همراهی فرمایید.
ورق آهنی چیست؟
در پاسخ به پرسش ورق فولادی چیست، می‌توان گفت که این ورق از انواع ورق‌های فلزی است و محصول نورد مسطح می‌باشد. به طور کلی به مقطعی آهنی که ضخامت کمی دارد و مسطح است، ورق آهنی می‌گویند. ورق فولادی به انگلیسی Steel Sheet نامیده می‌شود و در صنایع گوناگونی کاربرد دارد که تا حد زیادی بستگی به جنس ورق دارد.
نحوه ساخت ورق‌های آهنی چگونه است؟
بهصورت کلی، ورق‌های فولادی از طریق فرآیند نورد، که معمول‌ترین روش ساخت است، به‌دست می‌آیند. در این روش ابتدا فولاد را به صورت قالب‌های آماده در می‌آورند، که اصطلاحا شمش‌های فولادی نامیده می‌شوند.
پس از آن طی فرآیند نورد، ورق‌های فولادی به‌دست می‌آید. در این فرآیند، پس از عبور شمش‌های فولادی از بین غلتک‌ها و در نتیجه کاهش ارتفاع و افزایش عرض آن‌ها، ورق‌های فولادی را حاصل می‌شوند. پس از آن برشکاری ورق آهن در ابعاد مشخص انجام می‌گیرد.
از آن‌جایی که تهیه ورق های فولادی از طریق رول فرمینگ است، مطاله مقاله رول فرمینگ چیست + بررسی 2 روش انجام آن را پیشنهاد می‌کنیم.
انواع ورق فولادی شامل چه مواردی می‌شود؟
تا به این‌جا، به بررسی کلیات تولید ورق‌ها و این موضوع که ورق فولادی چیست، پرداختیم. اما اگر بخواهیم دقیق‌تر و تخصصی‌تر به آن بپردازیم، درمی‌یابیم که جزئیات تولید ورق‌های فولادی بسیار متفاوت است و به‌طبع این روش‌های متفاوت، انواع گوناگونی از ورق‌ها نیز حاصل می‌شود. در ادامه به انواع، روش تولید و کاربرد هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.
لازم به ذکر است که ورق‌های فولادی در بازار در 2 نوع برش خورده و فابریک وجود دارند. برای اطلاع از چگونگی تولید ورق برشی مقاله ورق برشی چیست + 7 کاربرد ورق برش خورده را مطالعه کنید.
در این مقاله با نحوه ساخت و کاربردهای یکی از انواع ورق با عنوان ورق آتشخوار آشنا شوید.
ورق سیاه
این ورق، از پرکاربردترین انواع ورق‌های فولادی محسوب می‌شود و از طرق نورد گرم تولید می‌شود. نام‌گذاری این ورق به‌علت ذوب شدن اجزای تشکیل‌دهنده با حرارت بسیار بالا هنگام ساخت است که منجر به مات شدن رنگ آن می‌شود.
در تهیه آن، ابتدا شمش فولادی را با حرارت دادن، به شکل خمیری در می‌آورند. پس از آن‌که وارد مراحل نورد شد، به آرامی پهن و مسطح می‌شود؛ در نهایت به یک مکعب مستطیل با طول زیاد تبدیل می‌شود.
به علت حرارت بالای شمش، مسیر انجام فرآیند را با آب خنک میکنند و پس از انجام هر مرحله نورد، برای رسیدن محصول خروجی به دمای مناسب، مکررا وارد کوره می‌شود. در هر مرحله فاصله غلتک‌ها کمتر شده تا آن جا که در مرحله آخر، فاصله غلتک‌ها به اندازه ضخامت ورق می‌رسد.
موارد مصرف ورق سیاه
- کشتی‌سازی
- بدنه خودرو
- ورق کف خودرو
- لوله‌های درزدار
- تانکرسازی
- ساخت پروفیل
همه چیز در مورد ورق سیاه در مقاله ورق سیاه چیست + انواع و روش تولید
انواع ورق سیاه کدام است؟
در یک دسته‌بندی کلی، ورق سیاه به 2 دسته ورق معمولی و صنعتی تقسیم می‌شود.
- ورق سیاه معمولی
ورق معمولی تحت دو استاندارد ST37 و ST52 دسته‌بندی می‌شود و با توجه به میزان آلیاژهای مصرفی مانند فسفر، کربن، گوگرد، منگنز و غیره با یک‌دیگر متفاوت هستند. کاربرد ورق سیاه معمولی بیشتر در ساخت و ساز انواع سوله و ساختمان‌ها است.
- ورق سیاه صنعتی
ورق سیاه صنعتی را در دو قالب مختلف استفاده میکنند. از یک طرف برای تولید پروفیل و از طرف دیگر در صنایع سنگین مانند پتروشیمی و صنایع نفت و گاز کاربرد گسترده‌ای دارد.
ورق روغنی
ورق روغنی که طی فرآیند نورد سرد تولید می‌شود، یکی از انواع ورق فولادی نازک است که ضخامتی پایین و کیفیتی بسیار بالا دارد و اغلب آن را به شکل رول تهیه میکنند. برخلاف ورق سیاه، این ورق درخشندگی بسیاری دارد و براق است.
برای تولید ورق روغنی، محصول خروجی فرآیند نورد گرم، ابتدا خنک شده و پس از آن، وارد فرآیند اسیدشویی می‌شود. پس از آن، ورق را روغن‌کاری و کلاف پیچ میکنند. مرحله بعد شامل قرارگیری کلاف در دستگاه نورد سرد و آغاز فرآیند است.
طی آن، ورق به صورت سرد از میان غلتک عبور می‌کند تا به ضخامت ایده‌‌آل برسد. کلاف‌پیچ کردن به هدف کاهش کشش ناشی از پیچش و لبه‌بری کویل‌ها، به‌دفعات تکرار می‌شود. پس از انجام فرآیند، اصلاح نهایی به هدف حذف موج، صاف‌کاری و لبه‌بری انجام می‌شود و برای آن‌که از بروز زنگ‌زدگی جلوگیری کنند، سطح روغن‌کاری می‌شود.
موارد مصرف ورق روغنی
- تولید لوازم خانگی
- روکشی تجهیزاتی مانند یخچال
- تولید لوله
- پایه تولید ورق‌های گالوانیزه
هر آنچه در مورد ورق روغنی باید بدانید در مقاله ورق روغنی چیست + انواع، کاربرد و ویژگی های آن آورده شده است.
انواع گرید ورق روغنی کدام است؟
انواع ورق روغنی بر اساس کیفیت و مقدار استحکام، در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند. این دسته‌بندی مطابق با استاندارد DIN، تحت عنوان عبارت St مطرح می‌شود که بر کلمه Stahl در زبان آلمانی دلالت دارد و به معنای فولاد است. انواع ورق st یا گریدهای ورق روغنی شامل موارد زیر می‌شود:
- ورق روغنی st12
- ورق روغنی st13
- ورق روغنی st14
- ورق روغنی st16
- ورق روغنی EK2
- ورق روغنی QSTE
در ادامه جدول خواص مکانیکی گریدهای مهم ورق روغنی را آورده‌ایم:
| نام ورق روغنی | نقطه تسلیم (MPa) | استحکام کششی (MPa) | درصد کشیدگی در دقیقه |
| ST12 | ≤280 | 270-410 | 28 |
| ST13 | ≤240 | 270-370 | 34 |
| ST14 | ≤210 | 270-350 | 38 |
معرفی ورق اسیدشویی
ورق اسیدشویی
ورق اسیدشویی، یکی دیگر از انواع ورق‌های آهنی است. این ورق طی نورد گرم به‌دست می‌آید. طی فرآیند تولید، به جهت کاهش حرارت بالای ورق، بر سطح آن پاشش آب انجام می‌شود. همین امر موجب تشکیل اکسید آهن روی سطح ورق می‌شود. پس از آن برای حذف پوسته‌های اکسید شده، فرآیند اسیدشویی را انجام می‌دهند. فرآیند اسیدشویی، شامل قرار گرفتن ورق‌ها در حمام اسید و در انتها، جمع شدن بهصورت کلاف می‌باشد.
کاربردهای ورق اسیدشویی
- ساخت رینگ و شاسی خودرو
- صنعت کشتی‌سازی
- ساخت لوله‌های نفت و گاز
- پایه تولید ورق روغنی
همه‌چیز در مورد ورق اسیدشویی در مقاله ورق اسیدشویی چیست + انواع، کاربرد و روش تولید
ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه یکی از انواع ورق است که به‌علت دارا بودن خاصیت ضدزنگی و مقرون به صرفه بودن آن، محبوبیت زیادی دارد.
برای تولید آن، از ورق روغنی استفاده می‌شود و این ورق‌ها طی فرآیند گالوانیزه، در مخزن بزرگی از روی غوطه‌ور می‌شوند. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، به‌دلیل عدم خوردگی، از این ورق‌ها در محیط‌های مرطوب استفاده بسیاری می‌شود.
موارد مصرف ورق گالوانیزه
- تجهیزات خانه و آشپزخانه
- تولید سقف سوله
- مخازن ذخیره آب
- لوله‌های انتقال آب
- تجهیزات کشتی و یا اسکله به‌علت عدم خوردگی
با مطالعه مقاله ورق گالوانیزه چیست + انواع، مزایا و روش تولید در مورد ورق گالوانیزه بیشتر بدانید.
یکی از انواع ورق‌های فولادی که همچون گالوانیزه و گاه بیشتر از آن در برابر خوردگی از خود مقاومت نشان می‌دهد، ورق گالوالوم است.
برای آشنایی با این ورق و اطلاع از موارد مصرف آن، مطالعه مقاله ورق گالوالوم چیست + معرفی 5 کاربرد ورق آلوزینک را پیشنهاد می‌کنیم.
معرفی ورق رنگی
ورق رنگی
ورق‌های رنگی از فولاد گالوانیزه تشکیل می‌شوند. پس از چربی‌زدایی آن و تصفیه شیمیایی، سطح آن با پوشش الکترواستاتیک، پوشانده می‌شود. این ورق در رنگ‌بندی‌های متنوعی همچون آبی، قرمز، سبز، نارنجی، سفید، قرمز، قهوه‌ای و غیره تولید و عرضه می‌شود.
در تولید ورق رنگی، ابتدا کلاف گالوانیزه را وارد بخش آماده‌سازی ورق میکنند و پس از پاک‌سازی چربی‌ها و ناخالصی‌های سطح، ورق را از بین غلتک‌های برس‌کار عبور می‌دهند تا سطح ورق صاف و یکنواخت شود. سپس سطح ورق با آب شستشو می‌دهند و با هوای گرم خشک میکنند.
در نهایت، رنگ‌آمیزی آغاز می‌شود. در این فرایند ابتدا یک نوع رنگ پودری پایه پلیمر روی سطح بالایی و پایینی ورق پاشیده و ورق وارد کوره پخت می‌شود. پس از سرد شدن، رنگ نهایی توسط غلتک، روی سطح‌رویی و زیرین ورق به‌کار برده می‌شود. پس از آن، مجددا پخت را انجام می‌دهند.
مصارف ورق رنگی
- صنایع فلزی
- لوازم خانگی
- حمل و نقل
- صنایع ساختمانی من‌جمله سقف و نما
- ساخت آلاچیق
همه چیز در مورد ورق‌های رنگی را در مقاله ورق رنگی چیست + ویژگی ها، مزایا و کاربرد بخوانید.
معرفی ورق آجدار
ورق آجدار
ورق آجدار یکی از انواع ورق است که نام‌گذاری آن به‌علت برجستگی‌های سطح آن می‌باشد. برای تولید این ورق‌ها، بعد از اتمام فرآیند، ورق وارد دستگاه آج‌زنی می‌شود و توسط این دستگاه برآمدگی‌های مدنظر ایجاد می‌شود.
چرا ورق را آجدار میکنند؟
ورق‌ها در حالت معمول، سطح لیزی دارند که همین مسئله موجب می‌شود که اجسام دیگر امکان قرار گرفتن بر روی آن‌ها را نداشته باشند. به همین منظور، برجستگی‌هایی را در سطح ورق پدید می‌آورند و اصطلاحا آن را آجدار میکنند.
کاربردهای ورق آجدار
- سطح دستگاه‌های صنعتی
- ساخت پله‌های اضطراری
- کف پل‌های عابر پیاده
- کف اتاق ماشین‌های سنگین
- کف عرشه کشتی‌ها
ورق آلیاژی
ورق آلیاژی یکی از ورق‌های مورد استفاده در صنعت است و از ترکیب چند فلز و یا عنصر و در اشکال مختلف تولید می‌شود. ورق‌های آلیاژی از طریق نورد سرد و گرم تولید می‌شوند. این ورق‌ها، به 2 شکل رول فرم و شیت فرم عرضه می‌شوند. ورق‌های آلیاژی خود شامل انواع مختلف هستند که به شرح زیر می‌باشد:
- ورق آلیاژی برنج
- ورق آلیاژ برنز
- ورق آلیاژ پیوتر
هرکدام از این ورق‌ها طبعا کاربردهای منحصربه‌فرد خود را دارند.
موارد مصرف ورق آلیاژی
- مخازن حمل سوخت
- صنایع پتروشیمی، نفت و گاز
- هواپیماسازی
- تجهیزات دریایی
معرفی ورق استیل
ورق استیل
ورق استیل از انواع ورق‌های آهنی است و خاصیت مکانیکی دارد. از ویژگی‌های این ورق می‌توان به ضدزنگ بودن، امکان بازیافت و استحکام بالای آن اشاره کرد. عناصر تشکیل‌دهنده ورق استیل، به آن خاصیت مکانیکی-حرارتی، چکش خواری و همین‌طور مقاومت بالا در مقابل خوردگی می‌بخشند.
یکی از این عناصر، کروم است که هنگام ترکیب با اکسیژن هوا، لایه‌ای از اکسید کروم روی ورق تشکیل می‌دهد و در نتیجه آن، احتمال زنگ زدگی ورق از بین می‌رود.
همه چیز درباره ورق استیل در مقاله ورق استیل چیست + انواع و کاربردهای ورق استیل
موارد مصرف ورق استیل
- تولید لوازم خانه و آشپزخانه
- ساخت تانکر
- ساخت بدنه وسایل نقلیه
ورق استنلس استیل
این ورق که دارای ظاهری مناسب و نسوز است، در برابر خوردگی نیز مقاومت دارد. استنسل استیل از آهن و حدود 2 درصد کربن تشکیل می‌شود. با افزایش کربن، مقاومت و سختی آن نیز افزایش می‌یابد. انواع مختلف این ورق شامل استیل 300 و 400 است.
موارد مصرف ورق استنلس استیل
- کشتی‌سازی
- بدنه وسایل حمل و نقل
- پتروشیمی
- تولید لوازم خانگی
ورق آلومینیوم
این ورق در عین مقاومت پایین، از پرمصرف‌ترین ورق‌ها می‌باشد و تولید آن توسط نورد گرم است. ابتدا شمش آلومینیوم در دمای بالا گرم می‌شود. سپس، ضخامت ورق طی عبور از غلتک، کاهش پیدا می‌کند و درنهایت به شکل ورق و یا رول در می‌آید.
این ورق در سری‌های 5000 و 6000 عرضه می‌شود. ورق آلومینیوم سری 6000 را با نام سیلیکون و منیزیوم می‌شناسند؛ چراکه عناصر تشکیل‌دهنده این ورق می‌باشند. ورق آلومینیوم سری 5000 درمقابل خوردگی آب‌شور مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهد.
همه‌چیز درباره ورق لاتون در مقاله ورق لاتون چیست + 6 کاربرد ورق لاتون در صنعت
کاربردهای ورق آلومینیوم
- مخازن نگهداری سوخت
- صنایع نظامی
- داروسازی
- لوازم خانگی
- حمل و نقل
یکی از محصولاتی که از انواع جنس ورق به تولید می‌رسد، تسمه‌های فولادی هستند.
در مقاله تسمه فولادی چیست + کاربرد و روش تولید تسمه به‌طور کامل با آن آشنا شوید.
ورق ضد سایش
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، افزایش کربن منجر به افزایش سختی و مقاومت می‌شود. این ورق از طریق نورد ساخته می‌شود. در ساخت ورق ضدسایش، از روش نورد استفاده می‌شود.
دو عنصر کربن و منگنز در ساخت این ورق، نقش مهمی را ایفا میکنند و منجر به ایجاد لایه‌هایی از کاربید آهنی می‌شوند. این ورق‌ها، دارای سختی‌های 400، 450، 500، 550 و 600 هستند و نام‌گذاری آن‌ها نیز بر همین اساس است.
موارد مصرف ورق ضدسایش
- کاربرد در معادن
- صنعت خودرو
- ابراز کشاورزی
ورق پانچ
ورق پانچ از ورق فلزی معمولی تشکیل می‌شود. به‌علت وجود حفره در سطح خود، این ورق‌ها این‌گونه نام‌گذاری شده‌اند. حفره‌ها یا به صورت دستی ایجاد و یا با دستگاه‌های CNC پانچ می‌شوند. حفره‌ها به اشکال مختلفی همچون مربع، دایره، ستاره و لوزی ایجاد می‌شود که از میان آن‌ها، دایره بیش‌ترین کاربرد را دارد.
از بارزترین ویژگی‌های این ورق، استحکام بالا و کنترل انواع ارتعاش است. همچنین به‌علت وجود حفره، هوا از میان آن عبور می‌کند و از ایجاد گرمای زیاد در مکان استفاده شده از این ورق، جلوگیری می‌شود.
موارد مصرف ورق پانچ
- ساخت ماشین‌آلات و وسایل نقلیه
- تولید تجهیزات صنایع غذایی
- سقف کاذب و پارتیشن
ورق پانچ را با مطالعه مقاله ورق پانچ چیست + انواع ورق پانچ دار بیشتر بشناسید.
ورق قلع‌اندود
این ورق به‌عنوان ورق تین پلیت شناخته می‌شود. همان‌طور که از اسم آن برمی‌آید، این ورق را با قلع، پوشش می‌دهند. این ورق ظاهری مشابه با ورق گالوانیزه دارد و از بارزترین ویژگی‌های آن می‌توان به مقاومت درمقابل خوردگی و اکسید آهن، رنگ‌پذیری، قابلیت چکش‌خواری، جوش‌پذیری و خم‌کاری اشاره کرد.
کاربردهای ورق قلع‌اندود
- ساخت وسایل آشپزخانه
- بردها و قطعات الکترونیکی
- قطعات اتوموبیل
- ساخت قوطی کنسرو
معرفی ورق شادولاین
ورق شادولاین
ورق‌های شادولاین، جزو ورق‌های رنگی هستند و دارای وزن کمی نسبت به دیگر ورق‌ها می‌باشند. عمده کاربرد آن‌ها در پوشش سقف شیروانی است.
همه چیز درباره ورق شادولاین در مقاله ورق شادولاین چیست + 3 کاربرد ورق شادولاین در صنعت
رنگی بودن، موج‌دار بودن و روی‌اندود شدن، از ویژگی‌های شاخص این ورق‌ها می‌باشد. به‌علت وجود موج در این ورق‌ها، امکان انتقال باران و برف در آن‌ها بالا است. به‌دلیل انجام فرآیند گالوانیزاسیون در آن‌ها، عمر مفید بالا در حدود 30 سال دارند.
موارد مصرف ورق شادولاین
- اتاقک‌های فلزی
- پارتیشن‌بندی سالن‌ها
- پوشش سقف و دیوار سوله
جمع بندی
همان‌گونه که مطالعه کردید، علاوه بر پاسخ به سوال شما در رابطه با این‌که ورق فولادی چیست، به انواع مختلف آن نیز پرداختیم؛ که هرکدام با توجه به ویژگی‌های خاص خود در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع ورق فولادی عبارتند از: ورق سیاه، ورق روغنی، ورق اسیدشویی، ورق گالوانیزه، ورق رنگی، ورق آجدار و غیره.
در این مقاله درباره این‌که ورق فولادی چیست، انواع ورق‌های فلزی و کاربرد آن‌ها، همچنین روش تولیدشان، اطلاعات مفیدی بیان شده است. ورق سیاه به عنوان پایه و مواد اولیه همه ورق‌های فولادی به‌کار می‌رود و با فرآیند نورد گرم شمش‌های فولادی تولید می‌شود.
منابع
ferrostexar.com
www.netinbag.com
سوالات متداول
ورق فولادی چیست؟
ورق آهنی، سطح مسطحی است که جنس آن به‌طور معمول از آهن و فولاد می‌باشد و یکی از محصولات نهایی اسلب است.
فرایند گالوانیزه کردن ورق به چه صورت است؟
برای گالوانیزه کردن ورق، ورق روغنی را در حمامی از روی مذاب شناور می کنند. تا یک لایه از روی، سطح ورق را بپوشاند.
کاربرد ورق فولادی چیست؟
ورق فولادی بسته به نوع آن در صنایع گوناگون مانندصنعت کشتی سازی، صنعت ماشین سازی، معادن، ساختمان سازی و… استفاده می شود.
نحوه اسیدشویی کردن ورق آهن به چه صورت است؟
ورق را در دستگاه مورد نظر قرار داده و به مرحله اسیدشویی می فرستند. در این مرحله ورق را از دیگ اسید رد می کنند. و بعد از حذف ناخالصی ها، ورق دوباره جمع می شود.
