اگر فعالیت شما نیز در ارتباط با آهن آلات و فولاد باشد و یا کمی با آن آشنایی داشته باشید، از اهمیت سطوح مطلع خواهید بود. سطح براق و زیبا و به طور کلی زیبایی بصری یکی از مواردی است که به طور معمول در ورق‌های فولادی مشاهده نمی‌شود.
اما این مورد برای تمامی ورق‌ها صدق نمی‌کند. یکی از انواع ورق که در صنایع گوناگون مورد استفاده بسیاری قرار می‌گیرد، ورق استیل است.
این ورق‌ها علاوه بر آن‌که از ویژگی‌های مهمی همچون نسوز بودن و ضدزنگ بودن برخوردار هستند، در مواردی که در پروژه یا محصولی، زیبایی ظاهر اهمیت داشته باشد، بهترین گزینه می‌باشند. در ادامه قصد داریم به بررسی این پرسش که ورق استیل چیست و چه کاربردی دارد، بپردازیم. با شاهین فلز سپاهان همراه باشید.
ورق استیل چیست؟
ورق استیل یکی از انواع ورق‌های فولادی پرکاربرد در صنعت است که علاوه بر آن‌که شکل ظاهر خوبی دارد، از ویژگی‌هایی همچون نسوز بودن، ضداسید بودن، ضدزنگ و مقاوم به خوردگی است. قابل توجه است که این ورق در بازار هم به صورت براق و هم به صورت مات عرضه می‌شود.
ورق استنلس استیل چیست؟
فولادها در دو دسته فولاد ساده یا استیل ضدزنگ وجود دارند که فولاد ساده با عناصر محدود است. یعنی به جز کربن دارای سیلیسیم، منگنز، گوگرد و فسفر نیز می‌باشد. در مقابل، چنان‌چه عناصری همچون کروم به آهن اضافه گردد، استیل ضدزنگ تولید می‌شود.
استیل ضدزنگ یا استیل استنلس که به انگلیسی (Stainless Steel) خوانده می‌شود، ضدزنگ بوده و در برابر خوردگی مقاومت بسیاری دارد. افزون بر آن کروم پس از ترکیب با اکسژن هوا به اکسید کروم تبدیل می‌شود. وجود این عنصر منجر به آن می‌شود که لایه‌ای به وجود بیاورد که بین هوا و فلز مانع ایجاد کند، تا ورق استیل سالم بماند. در حقیقت استنلس استیل نام دیگری از ورق استیل می‌باشد.
ویژگی های ورق استیل چیست؟
در پاسخ به این سوال که ویژگی‌های ورق استیل چیست و چه خواصی دارد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خاصیت ضد زنگ
یکی از مواد تشکیل‌دهنده ورق استیل، کروم است. زمانی که کروم با اکسیژن هوا ترکیب می‌شود، لایه‌ای از اکسید کروم روی ورق تشکیل می‌گردد. اگرچه این لایه به چشم دیده نمی‌شود، اما منجر به از بین رفتن ارتباط هوا و فلز خواهد شد و از زنگ‌زدگی و پوسیدگی استیل جلوگیری می‌کند؛ در نتیجه استیل از بین نمی‌رود.
- قابل بازیافت
یکی از ویژگی‌های مهم این ورق، قابلیت ذوب پذیری آن است. ورق استیل، کاملا قابل بازیافت است و بین ۶۵ تا ۸۰ درصد از تولید ورق استیل در جهان به روش بازیافت ضایعات صورت می‌گیرد.
- بالا بودن میزان مقاومت
استحکام ورق‌های استیل، به میزان کربن به‌کار رفته در این ورق‌ها وابسته است. هرقدر میزان کربن موجود در این آلیاژ بیش‌تر باشد، میزان سختی ورق‌های استیل نیز افزایش خواهد داشت.
انواع ورق استیل کدام است؟
پیش از این به تعریف آن‌که ورق استیل چیست و چه ویژگی‌هایی دارد، پرداختیم. حال نوبت به بررسی انواع آن رسیده است. در دسته‌بندی این محصول، ورق‌ها براساس آلیاژ آنها تقسیم می‌شوند. استیل‌ها شامل چند سری از جمله سری‌های 300 و 400 هستند. رایج‌ترین استیلی که در بازار عرضه می‌گردد، سری 300 است که ضدزنگ بوده و به انواع مختلفی مانند 304، 305، 316 ،321 و 347 تقسیم می‌شود. در میان انواع نام برده، 304 پرکاربردتر از سایر می‌باشد. در مقابل، استیل سری 400 در زندگی روزمره بسیار قابل مشاهده است. مثلا برای تولید کارد و چنگال از استیل 420 استفاده می‌شود و یا استیل 430 در تزئینات کاربرد بسیاری دارد.
به علت قابلیت شکل‌پذیری، از ورق‌های استیل بسیاری می‌شود. قابل ذکر است به علت عناصر مورداستفاده در این سری از ورق، قیمت آن نسبت به استیل سری 300 پایین‌تر است. در ادامه به معرفی ورق‌های استیل پرکاربرد در صنعت خواهیم پرداخت:
· ورق استیل سری 200
این سری از ورق از آلیاژهای آستنیتی کروم، نیکل و منگنز تولید شده و شامل انواع زیر می‌شوند:
- ورق استیل 201: تولید از طریق نورد سرد، نوع: آستنیتی
- ورق استیل 202: تولید شده در ترکیب با فولاد ضدزنگ
· ورق استیل سری 300
انواع ورق استیل سری 300 شامل موارد زیر می‌شود:
- ورق استیل 301: این ورق از شکل‌پذیری، قابلیت جوشکاری و انعطاف پذیری بسیار بالایی برخوردار است.
- ورق استیل 302: این سری از ورق مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد.
- ورق استیل 303: در این ورق از فسفر و گوگرد بیش‌تری استفاده می‌گردد؛ به همین علت شکل‌پذیری مناسبی دارد.
- ورق استیل 304: این ورق از 18 درصد کروم و 8 درصد نیکل برخوردار است و با نام استیل 18/8 نیز شناخته می‌شود.
- ورق استیل 304L: این ورق همان استیل304 است با این تفاوت که به علت کربن پایین‌تر برای جوشکاری مناسب است.
- ورق استیل 309: مقاومت حرارتی مناسب، از ویژگی‌های مهم این ورق است.
- ورق استیل 316: در این استیل افزون بر 16 درصد کروم و 10 درصد نیکل، 2 درصد مولیبدن نیز وجود دارد.
- ورق استیل 316L: این ورق نیز همان استیل 316 با درصد کربن پایین‌تر است.
- ورق استیل 317: این ورق از انواع ضدزنگ بوده که دارای درصد بالاتری از مولیبدن می‌باشد.
- ورق استیل 321: ویژگی‌های این ورق مشابه با ورق 304 است و قابلیت جوشکاری مناسبی دارد.
· ورق استیل سری 400
ورق استیل 400 در انواع زیر وجود دارد که هر یک از آنها دارای ویژگی‌های منحصر به فرد خود می‌باشد:
- ورق استیل 405: این ورق برای انجام جوشکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ورق استیل 408: در برابر حرارت، مقاومت بالایی از خود داشته و در مقابل آن، در برابر خوردگی استحکام ندارد.
- ورق استیل 409: در اگزوز خودروها از این ورق استفاده می‌شود که هزینه آن مناسب است.
- ورق استیل 410: در برابر خوردگی و سایش از خود مقاومت خوبی نشان می‌دهد.
- ورق استیل 416: از آن‌جایی که در این ورق، درصد بالایی از گوگرد وجود دارد، قابلیت ماشین‌کاری و شکل‌پذیری آن نیز بالا است.
- ورق استیل 420: این ورق مصارف خانگی بسیاری همچون ساخت کارد و چنگال دارد.
- ورق استیل 430: شکل‌پذیری این ورق بسیار مناسب بوده و در موارد تزئینی کاربرد دارد.
- ورق استیل 440: نظر به آن‌که در این ورق از کربن زیادی استفاده می‌گردد، این نوع از ورق استیل در برابر زنگ‌زدگی مقاومت بسیاری از خود نشان می‌دهد.
- ورق استیل 446: این ورق برای کار در دماهای بالا مناسب است.
· ورق استیل سری 500
ورق‌های استیل سری 500 از درصد بالایی از عنصر کروم برخوردار هستند. به همین علت مقاومت آنها در برابر حرارت بالا است.
· ورق استیل سری 600
ورق‌های استیل سری 600 با توجه به نوع آلیاژ آنها دسته‌بندی می‌شوند که در لیست زیر هر نوع ورق استنلس استیل نوع 600 به همراه آلیاژ آنها ذکر شده است:
- ورق استیل 601 تا 604: درصد بسیار پایین مارتنزیتی
- ورق استنلس استیل 610 تا 613: آلیاژ فولاد سخت‌کننده ثانویه مارتنزیتی
- ورق استیل 614 تا 619: آلیاژ فولاد کروم‌دار مارتنزیتی
- ورق استنلس استیل 630 تا 635: آلیاژ فولاد ضدزنگ نیمه جامد مارتنزیتی
- ورق استیل 650 تا 653: آلیاژ آستنیتی مقاوم شده از طریق نورد گرم
- ورق استنلس استیل 660 تا 665: مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی مختلف، ضدزنگ و مقاوم در برابر حرارت
ورق استیل بگیر و نگیر چیست؟
به طور کلی، انواع ورق‌های استیل در دو دسته بگیر و نگیر جای دارند. در تعریف آن نیز می‌توان این‌گونه شرح داد که در استیل بگیر میدان مغناطیسی وجود دارد و در استیل نگیر این میدان مغناطیسی وجود نداشته یا عبارتی دیگر جذب آهن‌ربا نمی‌شوند.
به عنوان مثال ورق‌های استیل 304 و 316 به علت دارا بودن عناصر کروم و نیکل، از انواع استیل نگیر به حساب می‌آیند و در مقابل استیل سری 400 از انواع بگیر ورق می‌باشد.
کاربرد ورق استیل چیست؟
ورق‌های استیل به دلیل ویژگی‌های قابل توجه آنها، در موارد بسیاری به کار گرفته می‌شوند که شامل کاربردهای زیر می‌شود:
- ساخت لوازم خانگی
- سقف ساختمان‌ها
- ساخت بدنه وسایل نقلیه همچون هواپیما، خودرو و کامیون
- پوشش سقف بدنه و درب آسانسور
- تولید قطعات بزرگ در کشتی‌سازی
- کاربرد در ساخت پمپ و تانکر حمل مواد شیمیایی
- استفاده در ساخت لوازم الکتریکی همچون ترانسفورماتورها
ابعاد ورق استیل چگونه است؟
این ورق در ابعاد مختلفی از جمله 1.2 و 1.25در2.50 متر، 1.22در2.44 متر و 1.5در6 متر و 2در6 متر تولید و به بازار عرضه می‌گردند. تمامی ابعاد نام برده دارای ضخامت‌های متفاوتی اعم از 35 صدم میلیمتر تا 20 میلیمتر هستند.
افزون بر آن، ورق‌های استیل دارای عرض‌های 100، 125 و 150 سانتی‌متری بوده و به طور کلی در سه سایز 100در200، 125در250 و 244در122 محبوبیت و مصرف بیش‌تری دارند.
در ادامه، وزن ورق استیل با ضخامت‌های مختلف را آورده‌ایم:
| ردیف | طول | عرض (میلیمتر) | ضخامت (میلیمتر) | وزن (گرم) |
| 1 | 2000 | 1000 | 40 صدم | 6400 |
| 2 | 2000 | 1000 | 50 صدم | 8000 |
| 3 | 2000 | 1000 | 1 | 16000 |
| 4 | 2000 | 1000 | 2 | 32000 |
| 5 | 2500 | 1250 | 1 | 25000 |
| 6 | 2500 | 1250 | 2 | 50000 |
برای محاسبه وزن ورق استیل، می‌توان از فرمول زیر بهره نمود:
ورق استیل نرم چیست؟
استیل نرم از انواع ورق‌های فولادی است که در ساختار آن نسبت به سایر ورق‌های استیل، کربن کم‌تری وجود دارد. به همین علت انعطاف پذیری بالاتری دارد. این ورق در انواع مختلفی به تولید می‌رسد که مهم‌ترین آنها گرید 304 و 316 می‌باشد.
عوامل موثر بر قیمت ورق استیل چیست؟
قیمت این ورق همچون دیگر محصولات، به عواملی همچون قیمت مواد اولیه وابسته است. عناصر تشکیل دهنده ورق استیل، در قیمت تمام شده این ورق تاثیرگذارند. افزون بر آن، نرخ ارز و نوسانات آن بر قیمت تمام شده ورق موثر هستند.
کلام پایانی
در این محتوا به معرفی و شرح مطالبی مفید در رابطه با ورق‌های استیل پرداختیم. این ورق از شکل ظاهری بسیار خوبی برخوردار بوده و ویژگی‌های قابل توجهی همچون ضدزنگ بودن و عدم خوردگی را دارا است. از این ورق در موارد بسیاری همچون بدنه وسایل نقلیه، سقف ساختمان‌ها، ساخت لوازم خانگی و غیره استفاده می‌شود.
منبع(Resource): Stainless Steel Sheet / Plate
سوالات متداول:
اورق ستنلس استیل چیست؟
درصورتی که عنصر کروم به آهن اضافه شود، استیل ضدزنگ یا استنلس استیل حاصل می‌شود.
کاربرد ورق استیل چیست؟
ورق استیل در موارد بسیاری همچون ساخت لوازم خانگی، بدنه خودرو و دیگر وسایل نقلیه، ساختمان سازی و غیره کاربرد دارد.
ویژگی های ورق استیل چیست؟
این ورق از ویژگی‌هایی همچون ضدزنگ بودن، قابل بازیافت بودن و مقاومت بالا برخوردار می‌باشد.
