بسیاری از لوازم و محصولاتی که به‌صورت روزانه و در زندگی روزمره خود استفاده می‌کنیم، وابسته به فعالیت صنایعی هستند که احتمال آشنایی دقیقی با آن نداریم. به عنوان مثال صنایع فولادی عضو جدانشدنی بسیاری از وسایل زندگی ما هستند.
ورق‌های فولادی جزو کاربردی‌ترین مصالح اولیه در ساخت بسیاری از لوازم هستند. ورق گالوانیزه و ورق سیاه دو نمونه از مهم‌ترین ورق‌های آهنی به حساب می‌آیند. این دو ورق با یک‌دیگر تفاوت‌هایی دارند که سبب می‌شود کاربرد آن‌ها با یک‌دیگر تا حدودی متفاوت شود. در مقاله پیش رو قصد داریم به بررسی تفاوت ورق گالوانیزه و سیاه بپردازیم. تا انتهای این مطلب کاربردی با شاهین فلز سپاهان همراه شوید.
تعریف ورق گالوانیزه
در تعریف ورق‌های گالوانیزه یا Galvanized Steel Sheet می‌توان این‌گونه بیان کرد که ورق گالوانیزه به ورقی اطلاق می‌گردد که پس از تولید با نورد گرم، با لایه‌ای از فلز روی پوشش داده شود. به این ترتیب مقاومت ورق فولادی در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی افزایش می‌یابد. این ورق به‌طور کلی دارای 3 نوع بی گل، دارای گل ریز و دارای گل درشت است.
برای تولید ورق گالوانیزه چه روش هایی وجود دارد؟
- الکتروگالوانیزه- روش الکتروگالوانیزه با استفاده از جریان الکتریکی و محلول الکترولیتی روی انجام می‌گیرد. از ویژگی‌های ورق تولیدی با این روش می‌توان به ضخامت پایین آن نسبت به سایر روش‌ها اشاره نمود. به همین علت ورق تولیدی با این روش در موارد حساس کاربرد دارد. برای مثال می‌توان به صنعت ماشین سازی اشاره نمود.
- گالوانیزه حرارتی- در این روش حمامی از روی مذاب را تهیه می‌کنند و ورق‌های فولادی را در این حمام قرار می‌دهند تا ورق‌ها آغشته به روی گردند. این روش با نام گالوانیزاسیون کلاسیک نیز شناخته می‌شود و مقرون به صرفه می‌باشد. همچنین با توجه به آن‌که مقاطع به طور کامل در فلز روی شناور می‌شود، مقاطع فولادی مختلف قابلیت گالوانیزه شدن دارند و فلز روی، تمام نقاط آن‌ها را پوشش می‌دهد. میزان مقاومت این روش قابل توجه است.
- پیش گالوانیزاسیون- در این روش اول سطح فلز را از آلودگی‌ها می‌زدایند و در مرحله بعد مقطع را در حمامی از روی به صورت رفت و برگشتی غوطه ور می‌کنند. ورق گالوانیزه شده با این روش در مقایسه با روش گالوانیزه گرم، دارای سطح صافی است و یکپارچگی بسیاری دارد.
- گالوانیلینگ- در این روش ورق گالوانیزه با استفاده از فرایند گالوانیزاسیون گرم و گداختگی تهیه می‌گردد. گالوانیلینگ به این صورت است که در ابتدا ورق فولادی را با عنصر روی پوشش می‌دهند و در مرحله بعدی مقطع فولادی در کوره‌ها در معرض حرارت قرار داده می‌شوند. این شیوه مقداری زمان‌بر است و ورق تولیدی یک ورق آلیاژی از روی و آهن به حساب می‌آید.
ورق گالوانیزه در چه صنایعی کاربرد دارد؟
از این ورق فولادی به علت برخورداری از خاصیت ضدزنگی در صنایع ماشین سازی، ساخت و ساز، تولید مخازن و تانکر، ساخت لوازم برقی خانگی، تولید پروفیل‌ها، راه سازی و غیره استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از ورق گالوانیزه شامل چه مواردی می‌شود؟
پیش‌تر به بررسی کاربردهای این ورق فولادی پرداختیم. ورق‌های گالوانیزه به علت برخورداری از مزایایی همچون تمیزکاری آسان، مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، هزینه تعمیر پایین، خاصیت رنگ‌پذیری، خاصیت جوشکاری، مقاومت قابل توجه و غیره در صنایع ذکر شده، کاربرد بسیاری دارند.
تعریف ورق سیاه
ورق سیاه یا Black Iron Sheet در تعریف به ورقی گفته می‌شود که به کمک نورد گرم به تولید رسد و مواد اولیه آن در کوره‌های پیش پخت قرار داده شود. درجه حرارت بالای کوره سبب می‌شود که ورق تغییر رنگ دهد و رنگی مات و کدر پیدا کند.
برای تولید ورق سیاه، شمش‌های فولادی در کوره با دمای 1100 درجه سانتی‌گراد حرارت می‌بینند. پس از آن ضخامت شمش به کمک عبور از مراحل نورد، کاهش پیدا می‌کند. پس از خروج از کوره، برای تمیزکاری اکسید آهن ایجاد شده بر سطح ورق، از فشار بالای اسلب استفاده می‌شود.
سپس برای بار دوم، ضخامت شمش به کمک غلتک‌ها کاهش پیدا می‌کند. این نورد در دو تا سه مرحله انجام می‌پذیرد و نهایتا به بخش نورد نهایی ارسال می‌گردد.
انواع ورق سیاه کدام است؟
در یک دسته‌بندی کلی ورق سیاه در 2 نوع زیر در بازار آهن آلات عرضه می‌گردد:
- ورق سیاه معمولی- تولید طبق دو استاندارد ST37 و ST52، کاربرد در ساخت انواع ساختمان و سوله
- ورق سیاه صنعتی- کاربرد نوع اول در تولید پروفیل و کاربرد نوع دوم در صنایع پتروشیمی
ورق سیاه در صنعت چه کاربردی دارد؟
ورق سیاه برخلاف ورق گالوانیزه، در برابر خوردگی، مقاومتی ندارد. همین ویژگی را نیز می‌توان به عنوان بزرگ‌ترین عیب این ورق دانست. با این حال همچنان از آن در صنایع مختلفی استفاده می‌کنند. از ورق‌های سیاه فولادی به طور گسترده در صنایع کشتی سازی، ساختمان سازی، ساخت ماشین آلات سنگین و غیره استفاده می‌شود.
تفاوت ورق گالوانیزه و سیاه در چیست؟
تا به این قسمت از مقاله به معرفی کلی هر دو ورق پرداختیم. حال وقت آن رسیده است که به این سوال پاسخ دهیم که تفاوت ورق گالوانیزه و سیاه چیست؟ در ادامه مطلب تفاوت ورق گالوانیزه و سیاه را بررسی کرده‌ایم:
- نحوه تولید
مهم‌ترین تفاوت ورق گالوانیزه و سیاه، آن است که ورق سیاه، یک ورق فولادی پایه به حساب می‌آید. اما ورق گالوانیزه، یک ورق فولادی ثانوی محسوب می‌شود. در حقیقت، ورق گالوانیزه امکان دارد از ورق سیاه تولید شده باشد. این در حالی است که برعکس این مورد امکان‌پذیر نیست.
- مقاومت در برابر اکسید آهن
ورق گالوانیزه به شکل ویژه برای مواردی ساخته شده است که رطوبت بالایی داشته باشند. پروفیل‌های گالوانیزه نیز مقاومت و استحکام بالایی در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی دارند. ورق سیاه اما، همچون دیگر ورق‌های فولادی، مقاومت زیادی در مقابل خوردگی دارا نیست.
- کاربرد
ورق سیاه، مطابق با ویژگی‌های ساخت، کاربردهای منحصر به خود را دارد. برای مثال ورق سیاه در صنایع بسیار سنگین، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از ورق سیاه در ساخت بسیاری از قسمت‌های حساس که نیاز به یک فولاد مقاوم وجود داشته باشد، استفاده می‌شود. این در حالی است که ورق گالوانیزه مخصوصا برای صنعت‌ها و کاربردهای کوچک‌تر و ظریف‌تر به تولید می‌رسد.
- مدت زمان تولید
فرآیند تولید ورق‌های گالوانیزه با سرعت زیادی انجام می‌شود؛ در حالی که فرآیند تولید ورق‌های سیاه زمان‌بر می‌باشد.
- ظاهر ورق
دیگر تفاوت ورق گالوانیزه و سیاه، ظاهر متفاوت این دو ورق می‌باشد. ورق‌های سیاه، ظاهری مات و کدر دارند، در حالی که ظاهر ورق‌های گالوانیزه، نسبتا صیقلی و براق می‌باشد.
- ابعاد
تنوع سایز و ضخامت ورق‌های سیاه بسیار بیش‌تر از ورق‌های گالوانیزه می‌باشد. ورق‌های سیاه با ابعاد متنوع‌تری در بازار آهن آلات موجود هستند، در صورتی که سایز و ابعاد ورق‌های گالوانیزه، محدودیت دارد.
جمع بندی
ورق گالوانیزه و ورق سیاه از جمله ورق‌های فولادی پرکاربرد هستند که هر کدام ویژگی‌های منحصر به خود را دارا می‌باشند. ورق سیاه به علت قرارگیری در کوره با دمای بالا، ظاهری کدر و مات دارد و در صنایع سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مقابل ورق‌های گالوانیزه که با پوششی از فلز روی در برابر خوردگی مقاوم شده‌اند، ظاهر براق‌تری دارند. تفاوت ورق گالوانیزه و سیاه در مواردی همچون ابعاد، کاربرد، نحوه تولید، میزان مقاومت و غیره می‌باشد.
منبع(Resource): Galvanized (G.I.) and Black (B.I.) Iron Sheet
سوالات متداول
ورق گالوانیزه چیست؟
ورق گالوانیزه یکی از انواع ورق‌های فولادی است که با روکشی از فلز روی پوشش داده شده و در برابر خوردگی مقاومت قابل توجهی دارد.
تفاوت ورق گالوانیزه و سیاه در چیست؟
تفاوت ورق گالوانیزه و سیاه در کاربرد، نحوه تولید، ابعاد و غیره می‌باشد.
