ورق گالوانیزه چیست + انواع، مزایا و روش تولید

می دانیم که آهن آلات در مواجهه با آب و هوای مرطوب به سرعت دچار زنگ زدگی و خوردگی می شوند. انسان ها همواره به دنبال راهی برای افزایش ماندگاری آهن آلات و جلوگیری از زنگ زدگی و افت کیفیت آن ها بوده اند.

گالوانیزه یک روش رایج برای پوشش دهی فلزات است. یکی از محصولاتی که از فرآیند گالوانیزاسیون برای افزایش مقاومت آن استفاده می‌کنند، ورق گالوانیزه می‌باشد. قیمت ورق گالوانیزه به عوامل مختلفی وابسته است. در این مطلب قصد داریم به توضیحات مفیدی درباره ورق گالوانیزه، قیمت آن و بررسی ویژگی های آن بپردازیم. با ما همراه باشید.

گالوانیزاسیون چیست؟

گالوانیزاسیون یا “روی اندود کردن” مقاطع فولادی یک نمونه از راه حل های کشف شده به منظور مقابله با زنگ زدگی آهن آلات است.

شیوه کار به این صورت است که سطح فلز با استفاده از عنصر روی پوشش داده شده و این پوشش با تشکیل لایه روی بر سطح فلزات به حفاظت از آن ها می پردازد. پوشش گالوانیزه با توجه به میزان مقاومت مورد نظر در ضخامت های مختلفی بر سطوح فلزی لحاظ می شود.

راه های زیادی برای پوشش دهی فلزات و افزایش مقاومت آن ها در برابر عوامل خورنده وجود دارند که برای نمونه می توان به گالوانیزاسیون، آبکاری داکرومات، زینک فلیک، رنگ کاری و … اشاره کرد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در مقالات گذشته توضیحات کاملی در خصوص آن ها بیان شده است.

ورق گالوانیزه چیست؟

همانطور که می دانیم ورق‌های فلزی با استفاده از دو روش نورد گرم و نورد سرد تولید می‌شوند. برای گالوانیزه کردن ورق‌های تولیدی نورد گرم را با کمک یک لایه از فلز روی پوشش می دهند. با استفاده از گالوانیزه کردن، مقاومت فلزات در برابر زنگ زدگی و خوردگی به میزان بسیار زیادی افزایش می‌یابد. در حقیقت هنگامی‌که بر سطح ورق پوششی از روی یا ZN قرار گیرد، ورق گالوانیزه حاصل می‎‌گردد.

روش های تولید ورق گالوانیزه

فرایند گالوانیزه کردن ورق های فولادی به چهار روش مختلف انجام می شود که هر کدام خصوصیات و کاربردهای خاص خود را دارند.

الکترو گالوانیزه (Electrogalvanization)

روش الکتروگالوانیزه با بهره گیری از جریان الکتریکی و محلول الکترولیتی روی انجام می شود. از خصوصیات ورق تولیدی با این روش می توان به ضخامت پایین آن به نسبت سایر روش ها اشاره کرد. از همین رو ورق تولیدی این روش در کاربردهای حساس استفاده دارد. برای نمونه می توان به صنعت ماشین سازی اشاره کرد.

گالوانیزه حرارتی یا گرم (Hot-Dip Galvanizing)

در این روش حمامی از روی مذاب را آماده کرده و ورق های فولادی را در این حمام وارد می کنند تا ورق ها آغشته به روی شوند. این روش که با نام “گالوانیزاسیون کلاسیک” نیز معروف است صرفه اقتصادی دارد.

همچنین با توجه به اینکه مقطع به طور کامل در مواد روی شناور می شود، مقاطع فولادی مختلف قابلیت گالوانیزه شدن دارند و مواد روی تمام نقاط آن ها را پوشش می دهد. میزان مقاومت این روش در حد مطلوبی است.

پیش گالوانیزاسیون (Pre-galvanization)

در این روش اول سطح فلز را از آلودگی ها پاک کرده و در مرحله بعد مقطع را در حمامی از روی به صورت رفت و برگشتی غوطه ور می کنند. ورق گالوانیزه شده با این شیوه در مقایسه با روش گالوانیزه گرم دارای سطح صاف و یکپارچگی زیادی است.

گالوانیلینگ (Galvannealing)

در این روش ورق گالوانیزه با استفاده از فرایند گالوانیزاسیون گرم و گداختگی تهیه می شوند. گالوانیلینگ به این صورت است که در ابتدا ورق فولادی را با عنصر روی پوشش می دهند و در مرحله بعدی مقطع فولادی در کوره ها در معرض حرارت قرار داده می شوند. این شیوه زمان بر بوده و ورق تولیدی یک ورق آلیاژی از روی و آهن می باشد.

انواع ورق گالوانیزه بر اساس طرح ظاهری

ورق های گالوانیزه در قالب ورق برش خورده، رول و شیت در بازار موجود می باشند. همچنین ورق گالوانیزه بر اساس طرح ظاهری به سه مورد زیر دسته بندی می شود:

• ورق گالوانیزه بی گل
• ورق گالوانیزه دارای گل ریز
• ورق گالوانیزه دارای گل درشت

به گل های ورق گالوانیزه کریستال نیز گفته می شود. تمایز در گل ها به دلیل تفاوت در سرد کردن ورق و اندازه روی مصرفی در گالوانیزه کردن آن ها است.

عمر مفید ورق گالوانیزه چقدر است؟

بنابر شواهد عمر مفید ورق گالوانیزه بین 20 تا 30 سال است. طبیعی است که اگر ورق گالوانیزه به میزان کمتری در معرض بارش باران و هوای مرطوب قرار گیرد عمر طولانی تری خواهد داشت.

برای افزایش مقاومت ورق گالوانیزه بخصوص در واقعی که در معرض بارش باران و خیس شدن قرار دارند با کمک رنگ کردن ورق، مقاومت آن را بالا برده و باعث افزایش طول عمر ورق می شوند.

ضخامت انواع ورق گالوانیزه

 ورق‌های گالوانیزه از ضخامت‌های 0.18 الی 6 میلی‌متر قابل تولید و عرضه می‌باشند. عمده ورق گالوانیزه تولیدی ایران حاصل از نورد سرد ورق‌های نورد گرم با ضخامت بالاتر بوده و بازه ضخامت تولید ورق گالوانیزه در کارخانه‌های ایرانی از ضخامت 0.3 الی 2.5 میلی‌متر است.

ویژگی و خواص ورق گالوانیزه

اولین ویژگی این محصول مقاومت آن در برابر خوردگی و اکسید شدن می‌باشد. همین ویژگی سبب شده است تا ورق گالوانیزه در صنایع مربوط به ساخت لوازم خانگی مانند انواع ماشین لباس شویی کاربرد داشته باشد. علاوه بر آن ورق گالوانیزه قدرت رنگ پذیری و فرم‌دهی دارد.
همچنین بکارگیری ورق‌های گالوانیزه نسبت به دیگر ورق‌های فولادی به نوعی صرفه اقتصادی بیش‌تری دارد؛ چراکه هزینه تعمیر، نگهداری و تولید آن پایین است. همین امر سبب محبوبیت میان مصرف‌کنندگان خواهد شد.
از دیگر خواص ورق گالوانیزه می‌توان به خاصیت جوش پذیری آن اشاره نمود.

به همین علت می‌توان از ورق گالوانیزه در جوشکاری استفاده کرد. برخورداری از ظاهری زیبا و براق نیز از دیگر ویژگی‌های این ورق است. ورق گالوانیزه به علت مقاومت بالا در برابر عوامل بیرونی، در حین فرآیند حمل و نقل و نصب، کم‌تر از دیگر ورق‌های فولادی دچار آسیب می‌شود.

کاربرد ورق گالوانیزه چیست؟

ورق گالوانیزه به دلیل خاصیت ضد زنگ و استحکام بالا در حوزه های مختلفی به کار برده می شود. خصوصا در جاهایی که میزان رطوبت و خطر زنگ زدگی ورق بالا باشد ورق گالوانیزه اولویت دارد. ورق گالوانیزه با توجه به کاربرد در قالب شیت، برش خورده، رول و برشی به بازار ارائه می شود.

در ادامه به چند مورد از صنایعی که از ورق گالوانیزه استفاده می کنند اشاره می شود:

• صنعت راه سازی
• ساخت تابلوهای برق
• صنعت ساخت و ساز
• صنعت ماشین سازی
• پوشش سقف و بدنه انواع سوله ها
• استفاده به منظور تولید انواع مخازن و تانکر
• ساخت انواع لوازم برقی مانند یخچال و لباسشویی
• تولید مقاطع فولادی متنوع مانند انواع لوله و پروفیل

مزایای ورق گالوانیزه

مزایایی که منجر به کاربرد گسترده این ورق در صنعت می‌گردد، شامل موارد زیر می‌باشد:

• خاصیت جوشکاری
• تمیزکاری ورق به سادگی
• مقاومت و سختی بسیار زیاد
• شکل ظاهری درخشان و صیقلی
• هزینه پایین برای تعمیر و نگهداری
• انعطاف، شکل پذیری و فرم گیری بالا
• ورق گالوانیزه خاصیت رنگ پذیری بالایی دارد و برای افزایش ماندگاری و زیبایی بیشتر ورق رنگ آمیزی می شود.

قیمت ورق گالوانیزه متاثر از چه عواملی است؟

عوامل متعددی همچون قیمت مواد اولیه، نوسانات بازار ارز، هزینه‌های حمل و نقل و نیروی کار، برند کارخانه تولید کننده، ضخامت ورق و غیره بر قیمت تمام شده ورق گالوانیزه اثرگذار خواهند بود.

جمع بندی

در این مقاله توضیحات کاملی در خصوص انواع ورق گالوانیزه، کاربرد، ویژگی‌ها و مزایای آن پرداخته شد.
همانطور که بیان کردیم گالوانیزاسیون راه حل مناسبی برای جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی فلزات و افزایش طول عمر آن ها می باشد. فرایند گالوانیزاسیون با شیوه های مختلفی مانند الکتروگالوانیزه، گالوانیزه حرارتی، پیش گالوانیزاسیون و گالوانیلینگ انجام می شود.

سوالات متداول