مقاطع و ورق‌های فولادی و به‌طور کلی فولاد، عضوی جدانشدنی در زندگی امروزه به شمار می‌روند. به عنوان مثال ورق‌های آلومینیوم یکی از انواع ورق‌های فولادی هستند که احتمالا همه ما با آن آشنایی داریم؛ چراکه یکی از موارد استفاده معمول و معروف آن در آشپزخانه و آشپزی است. در مطلب پیش رو قصد داریم نحوه تولید و کاربردهای این ورق را بررسی کرده و به‌طور کلی به بازبینی آن‌که ورق آلومینیوم چیست، بپردازیم.
ورق آلومینیوم چیست؟
عنصر آلومینیوم پس از اکسیژن، دومین عنصر فراوان در سطح زمین می‌باشد که خواص و ویژگی‌های بسیاری را دارا است. از این عنصر در ساخت مقاطع بسیاری همچون ورق استفاده می‌شود. ورق‌های آلومینیومی دارای وزنی بسیار پایین هستند که طی نورد گرم به تولید می‌رسند و از انعطاف‌پذیری بسیار بالایی برخوردار می‌باشند. این ورق‌ها معمولا ضخامتی مابین 006/0 تا 2/0 دارند.
روش تولید ورق آلومینیوم چیست؟
برای تولید ورق‌های آلومینیوم از نورد گرم استفاده می‌شود. در فرآیند تولید، ابتدا شمش‌های آلومینیومی را از میان غلتک‌هایی با وزن بالا عبور می‌دهند. لازم به ذکر است که هر غلتک باید وزنی معادل ۲۰ تن داشته باشد. علت این کار نیز آن است که طول شمش‌ها افزایش پیدا کند.
برای فرم‌دهی شمش‌های آلومینیومی، ابتدای به آنها حرارت داده می‌شود. سپس عملیات گردشی و پیاپی انجام می‌گیرد تا ضخامت شمش‌ها تا حدودی کاهش پیدا کند. هنگامی که دمای تختال‌های تولیدی کم شود، خواص آنها از لحاظ خوردگی و ظاهری، بهبود پیدا می‌کند.
آلومینیوم در فرآیند نوردکاری به حدی کشیده می‌شود که از تنش‌های احتمالی، جلوگیری گردد. پس از آن دمای محصول نهایی کاهش می‌یابد و محصول نهایی به صورت ورق یا رول در می‌آید و به بازار عرضه می‌گردد. همان‌طور که گفته شد برای تولید ورق‌های آلومینیومی به‌طور معمول از نورد گرم استفاده می‌شود، اما در بعضی از موارد، از نورد سرد نیز برای تولید استفاده می‌کنند.
انواع ورق‌های آلومینیومی کدامند؟
در ساخت ورق‌های آلومینیومی، به جز عنصر آلومینیوم، از عناصر دیگری نیز استفاده می‌شود که منجر به موارد مصرف مختلفی از این ورق می‌گردد. این عناصر به شرح زیر هستند:
ورق سری 6000
برای ساخت این ورق از عناصر منیزیم و سیلیسیم استفاده می‌شود و در برابر خوردگی و اکسیداسیون از مقاومت قابل توجهی برخوردار هستند. از این ورق در ساخت قطعات هواپیما، دوربین، کشتی، اتصالات الکترونیکی و غیره استفاده می‌شود. این سری، خود انواع ورق‌های زیر را شامل می‌شود:
- ورق آلومینیوم مدل 6082- رایج‌ترین نوع ورق
- ورق آلومینیوم مدل 6063- رایج‌ترین ورق برای اکسترود
- ورق آلومینیوم مدل 6061- دارای قدرت متوسط، مقاوم در برابر خوردگی، دارای قابلیت جوشکاری و لحیم‌کاری، کاربرد در اتصالات لوله و اجزای پل، دارای استحکام نسبتا پایین
ورق آلومینیوم سری 5000
در ساخت این ورق از منیزیم استفاده می‌شود. وزن آن پایین‌تر از دیگر انواع بوده و در برابر خوردگی آب شور مقاومت دارد. از این ورق در لوازم حمل و نقل هوایی، ریخته‌گری و غیره استفاده می‌شود. انواع سری‌های این ورق به شرح زیر است:
- ورق آلومینیوم مدل 5083- دارای استحکام مناسب
- ورق آلومینیوم مدل 5754- دارای قدرت متوسط
- ورق آلومینیوم مدل 5052- مستحکم و مقاوم در برابر خوردگی، کاربرد در ساخت ظروف پخت و پز
ورق آلومینیوم سری 1000
از میان انواع ورق‌های آلومینیومی، این ورق از همه خالص‌تر می‌باشد. در این ورق، حداقل 99 درصد آلومینیوم خالص استفاده می‌شود. به همین خاطر از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است. انواع ورق‌های این سری عبارتند از:
- ورق آلومینیوم مدل 2024- کاربرد در صنایع هوافضا، دارای مقاومت بالا، برخورداری از قابلیت ماشین‌کاری، کاربرد در ساخت اجزا و اتصالات فضاپیما
- ورق آلومینیوم مدل 3003- مقاومت بالا در برابر خوردگی، کاربرد در مخازن فشار، درب گاراژ و غیره
- ورق آلومینیوم مدل 7075- داری استحکام بالا، هزینه زیاد، کاربرد در اتصالات فضاپیما، قطعه‌سازی و غیره
- ورق آلومینیوم آلومولد- دارای رسانایی گرمایی مناسب، برخورداری از ثبات ابعادی
کاربرد ورق آلومینیوم چیست؟
ورق‌های آلومینیوم در صنایع مختلفی کاربرد دارند که در ادامه این موارد را بررسی خواهیم کرد:
- صنایع هوافضا
استفاده از آلومینیوم در صنعت هوافضا، ساخت بدنه هواپیما، فضاپیماها، جت ها و نیز مخزن سوخت فضاپیماها بسیار رایج است. در تمامی اجزای هواپیماهای مدرن، از جمله بال، بدنه، درها، بلبرینگ، توربین موتور و غیره از ورق‌های آلومینیومی استفاده می‌کنند. هواپیما لازم است تا حد امکان سبک وزن و در عین حال دارای استحکام ساختاری باشد.
- ساختمان سازی
از ورق آلومینیوم در صنعت ساختمان سازی برای نمای ساختمان‌ها، پوشش بیرونی دیوارها، ناودان‌‌ها، ساخت سقف و سایه بان، اتصالات آشپزخانه و غیره استفاده می‌شود.
- ساخت لوازم جنگی
ورق‌های آلومینیوم در ساخت لایه زرهی وسایل جنگی کاربرد زیادی دارند، به علت آن‌که زره های آلومینیومی با آلیاژ نظامی می‌توانند شلیک 50 کالیبری را از سمت خود منحرف نمایند و مانع نفوذ به داخل زره گردند.
- لوازم حمل و نقل
ورق آلومینیوم به علت مقاومت بالا در برابر خوردگی و کارهای تحت تنش زیاد، در ساخت کامیون‌ها، پروفیل‌های مورد استفاده در ساخت کشتی و غیره کاربرد دارد.
- صنعت خودروسازی
از صفحات کامپوزیت آلومینیوم برای ساخت کاپوت و پلاک خودروها، به علت قیمت بسیار پایین، فراوانی و مقاومت در برابر خوردگی استفاده می‌شود.
- صنعت بسته بندی
انعطاف پذیری ورق‌های آلومینیومی منجر به استفاده از آنها در صنعت بسته بندی شده است. علاوه بر آن، ورق‌های آلومینیوم قابلیت بازیافت دارند که منجر به صرفه جویی در مصرف انرژی می شود. مقاومت بالا در برابر خوردگی، سطح ضد باکتریایی و خواص غیر سمی آن، برای بسته بندی مواد غذایی، نوشیدنی ها، داروها و در ساخت ظروف و لوازم آشپزی بسیار کارآمد است.
مشخصات ورق آلومینیوم چیست؟
ورق‌های آلومینیومی دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند که آنها را از دیگر انواع ورق‌های فولادی متمایز می‌سازد و جزو مزیت‌های این ورق به شمار می‌رود. این موارد به شرح زیر است:
- مقاومت در برابر خوردگی
خوردگی در در محیط های صنعتی امری رایج است. آلومینیوم از جمله عناصری می‌باشد که به راحتی دچار خوردگی نشده و به همین جهت به فراوانی در صنایع دریایی کاربرد دارد.
- قیمت مناسب
ورق آلومینیوم علاوه بر قیمت مناسب، وزنی پایین دارد و در عین حال محکم و انعطاف‌پذیر است. به همین علت در صنایع بسیاری استفاده می‌شود.
- قابل بازیافت
ورق‌های آلومینیوم را می‌توان بدون از دست دادن خواص و ویژگی‌ها برای چندین بار بازیافت کرد. بازیافت ورق آلومینیوم بیش از 90 درصد انرژی مورد نیاز را برای تولید آلومینیوم اولیه را ذخیره می‌سازد.
- سبک وزن
ورق آلومینیوم تقریبا یک سوم فولاد وزن دارد؛ به همین علت علاوه بر حمل و نقل آسان، به کاهش وزن کلی سازه نیز کمک می‌کند.
- شکل پذیری
نقطه ذوب ورق آلومینیوم نسبتا پایین است. بنابراین هنگامی که در درجه حرارت بالایی قرار گیرد، می‌توان آن را به راحتی به اشکال مختلف تبدیل نمود.
- قابلیت استفاده برای صنایع غذایی
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، یکی از کاربردهای این ورق، در صنایع غذایی است. استفاده از ورق آلومینیوم در این صنعت بسیار ایده‌آل می‌باشد؛ چراکه به راحتی با مواد مختلف واکنش نشان نمی‌دهد، بنابراین تاثیر منفی بر روی موادغذایی نخواهد گذاشت.
جمع بندی
ورق‌های آلومینیومی یکی از انواع ورق‌های کاربردی در صنعت هستند که به علت برخورداری از ویژگی‌هایی همچون وزن پایین، ظاهر مناسب، مقاومت در برابر خوردگی و غیره، در صنایع مهمی همچون هواپیماسازی بکار گرفته می‌شوند. این ورق دارای سری‌های مختلف با ویژگی‌های متفاوت است که به شرح کامل آن پرداخته‌ایم.
منبع(Resource): What is an aluminium sheet
سوالات متداول
مشخصات ورق آلومینیوم چیست؟
ورق آلومینیوم دارای ویژگی‌هایی همچون وزن پایین، مقاومت در برابر خوردگی، انعطاف‌پذیری و غیره برخوردار است.
کاربرد ورق آلومینیوم چیست؟
از ورق‌های آلومینیومی در صنایع خودروسازی، هواپیماسازی، عمران و غیره استفاده می‌شود.
