لوله گازی چیست + مزایا و 5 کاربرد آن

لوله‌های فولادی از جمله پروفیل‌های مقطع بسته هستند که به‌ویژه در صنعت پتروشیمی کاربری زیادی دارند. از لوله‌ها به علت تنوع بالای آن‌ها در نقل و انتقال سیالات مختلف استفاده می‌شود. یکی از این انواع، لوله‌های گازی هستند که همان‌طور که از نام آن انتظار می‌رود، در جابجایی گاز نقش مهمی دارا می‌باشند. در مقاله‌ای که می‌خوانید نکاتی مفید در ارتباط با این‌که لوله گازی چیست، چه ویژگی‌هایی دارد و کاربرد آن چیست، ارائه شده است.

لوله گازی چیست؟

لوله گازی یکی از انواع پرکاربرد لوله فولادی می‌باشد که معمولا از ورق‌های فولادی گالوانیزه به تولید می‌رسد. علت بکارگیری ورق‌های گالوانیزه در ساخت لوله گازی، افزایش مقاومت لوله در برابر انواع خوردگی‌ها است؛ چراکه لوله‌ها در تماس و تعامل با سیالات مختلفی می‌باشند.

ورق مورد استفاده در ساخت لوله گاز ضخامت‌های متنوعی دارد و به دو صورت نوردکاری گرم و سرد انجام می‌پذیرد. لوله‌های گازی خود انواع مختلفی دارند که در ادامه این موارد را معرفی خواهیم کرد.

انواع لوله گازی کدام است؟

در دسته‌بندی کلی لوله‌های گازی در انواع زیر تقسیم می‌شوند:

• لوله گازی توکار– لوله‌ گازی توکار که از انواع لوله گازی به حساب می‌آید، به علت برخورداری از استحکام و مقاومت بالا نسبت به خوردگی، ضربه، فرسودگی و غیره، به‌طور گسترده در صنایع سنگین مورد استفاده  قرار می‌گیرند. به عنوان مثال یکی از کاربردهای لوله توکار، انتقال گاز شهری در شهر یا پالایشگاه‌های مختلف می‌باشد.
• لوله گازی روکار– در مقابل نوع قبل، لوله‌های گازی روکار قرار دارند. این لوله نسبت به لوله توکار آسیب‌پذیرتر بوده و به همین جهت دارای قیمتی پایین‌تر می‌باشد. از آن‌جایی مقاومت لوله گازی روکار بالا نیست، برای حمل و نقل طولانی گاز کاربری ندارند و معمولا در لوله‌کشی درون شهری یا اجرا و راه‌اندازی انشعابات درونی استفاده می‌شوند.

انواع لوله گازی از لحاظ جنس کدام است؟

به‌طور معمول لوله‌های گازی به صورت آلیاژی ساخته می‌شوند که این امر منجر به افزایش مقاومت لوله نسبت به انواع آسیب می‌گردد. برای مثال چنان‌چه قصد ساخت لوله‌ای از فولاد را داشته باشیم، از فولاد آلیاژی استفاده می‌شود. به طور کلی ساخت و عرضه لوله گازی در انواع زیر انجام می‌گیرد:

• فولادی– انعطاف‌پذیری لوله گازی فولادی نسبت به دیگر انواع لوله گازی انعطاف‌پذیرتر است و هنگامی که بخواهند از آن در مناطق مرطوب استفاده نمایند، آن را به صورت گالوانیزه می‌کنند.
• برنجی– لوله گازی برنجی معمولا برای تولید انواع شیرآلات و اتصالات گازی بکار گرفته در ساختمان سازی، استفاده می‌شود.
• مسی– از لوله‌های مسی در انتقال سیالات سنگین و تهویه‌های سرمایشی و گرمایشی استفاده می‎شود.
• پلی‌اتیلن– لوله پلی اتیلن یکی از پرکاربردترین انواع لوله گازی است که به ویژه در سال‌های اخیر محبوبیت بسیاری پیدا کرده است. پلی اتیلن نوعی پلاستیک مستحکم بوده که در شبکه‌های گازرسانی شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نحوه انتخاب لوله گازی مناسب

پرواضح است که به تناسب محل استفاده و نوع کاربری، از لوله گازی‌های مختلفی استفاده می‌شود. به‌طور کلی با بررسی موارد زیر می‌توان بهترین انتخاب را در ارتباط با لوله گازی داشت:

1. بررسی فشار گاز داخلی- پرواضح است که در پالایشگاه‌های گاز، فشار گاز مایع، از شبکه‌های گاز شهری بیش‌تر می‌باشد. هنگامی‌که گاز از پالایشگاه به شهر انتقال داده می‌شود، نزدیک شهر با دستگاه‌ها و روش‌های مختلف، فشار گاز کاهش می‌یابد تا به لوله‌های گاز شهری منتقل گردد. غالبا لوله‌های فولادی یا کربن استیل با هدف انتقال گاز پرفشار و لوله‌های پلی‌اتیلن با هدف انتقال گاز با فشار پایین‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2. بررسی قطر لوله گازی- پارامتر دیگری که برای انتخاب لوله گازی مناسب باید در نظر داشت، قطر لوله می‌باشد. معمولا در تاسیسات و شبکه‌های گازرسانی شهری، لوله‌های گازی، قطری یکسان دارند. این در حالی است که در پالایشگاه‌ها یا کارخانه‌ها، لوله‌های گازی با قطرهای بیش‌تر، کاربری بسیاری دارا هستند.

اتصالات لوله گازی و انواع آن

برای ایجاد چرخه در شبکه‌های گازرسانی، افزون بر لوله‌های گازی، اتصالات مربوط به لوله‌ها نیز احتیاج می‌شود. مهم‌ترین اتصالاتی که می‌توان برای لوله‌های گازی نام برد، شامل موارد زیر می‌شود:

1. انواع درپوش یا  pipe cap
2. تبدیل برای کاهنده‌های غیر هم‌مرکز یا  Eccentric Reducer
3. تبدیل برای کاهنده‌های هم‌مرکز یا  Concentric Reducer
4. سه‌راهی هم‌اندازه یا  Equal Tee
5. سه‌راهی کاهش‌دهنده یا Reducing Tee
6. زانویی با زاویه‌ی 45 درجه
7. زانویی با زاویه‌ی 90 درجه یا  LR
8. زانویی با زاویه‌ی 90 درجه یا  SR
9. انویی با زاویه‌ی 180 درجه یا  LR
10. زانویی با زاویه‌ی 180 درجه یا  SR

استاندارد ساخت لوله گازی چیست؟

کارخانه‌هایی که مشغول به تولید لوله گازی می‌باشند، موظف هستند که محصولات خود را مطابق با استانداردهای مشخص تولید و عرضه نمایند. استانداردهای ساخت معمولا به شکل گواهینامه کاغذی و یا مجازی همراه با محصولات کارخانه یا در وبسایت کارخانه قرار داده می‌شوند. به همین علت در ادامه جدول وزن لوله گازی را ارائه کرده‌ایم که مشخصات آن به‌طور کامل درج شده است.

• استاندارد ملی شماره 3360- دامنه کاربرد این استاندارد، لوله های فولادی بدون درز (مانیسمان) و درزدار می باشد که برای فشار اسمی 10 بار جهت گازی مناسب هستند.

قطر اسمی DIN		قطر خارجی بر حسب میلیمتر	ضخامت جداره بر حسب میلیمتر	وزن بر حسب کیلوگرم بر متر
سیستم متریک	سیستم اینچی
15	½	21.3	2.65	1.22
20	¾	26.9	2.65	1.58
25	1	33.7	3.25	2.44
32	1 ¼	42.4	3.25	3.14
40	1 ½	48.3	3.25	3.61
50	2	60.2	3.65	5.1
65	2 ½	76.1	3.65	6.51
80	3	88.9	4.05	8.47
100	4	114.3	4.5	12.1
125	5	139.7	4.85	16.2
150	6	165.1	4.85	19.2

• استاندارد DIN2441

اندازه‌ی اسمی لوله		قطر خارجی لوله	ضخامت لوله	وزن یک متر لوله‌ی سیاه (کیلوگرم)
(میلی‌متر)	(IN)	(میلی‌متر)	(میلی‌متر)	لوله‌ی دو سر ساد‌ه	لوله‌ی رزوه شده با بوشن مخصوص
8	¼	13.5	2.90	0.769	0.773
10	⅜	17.2	2.90	1.020	1.030
15	½	21.3	3.25	1.450	1.460
20	¾	26.9	3.25	1.900	1.910
25	1	33.7	4.05	2.970	2.990
32	¼ 1	42.4	4.05	3.840	3.870
40	½ 1	48.3	4.05	4.430	4.470
50	2	60.3	4.50	6.170	8.020
65	½ 2	76.1	4.50	7.900	8.020
80	3	88.9	4.85	10.100	10.300
100	4	114.3	5.40	14.400	14.700
125	5	139.7	5.40	17.800	18.300
150	6	165.1	5.40	21.200	21.800

• استاندارد DIN2440

اندازه اسمی لوله		قطر خارجی لوله	ضخامت لوله	وزن یک متر لوله‌ی سیاه (کیلوگرم)
(میلی متر)	(IN)	(میلی‌متر)	(میلی‌متر)	لوله‌ی دو سر ساده	لوله‌ی رزوه شده با بوشن مخصوص
8	¼	13.50	2.35	0.650	0.654
10	⅜	17.2	2.35	0.852	0.858
15	½	21.03	2.65	1.220	1.230
20	¾	26.9	2.65	1.580	1.590
25	1	33.7	3.25	2.440	2.460
32	¼ 1	42.4	3.25	3.140	3.170
40	½ 1	48.3	3.25	3.610	3.650
50	2	60.3	3.65	5.100	5.170
65	½ 2	76.1	3.65	6.510	6.630
80	3	88.9	4.05	8.470	8.640
100	4	114.3	4.50	12.100	12.400
125	5	139.7	4.85	16.200	16.700
150	6	165.1	4.85	19.200	19.800

کاربرد لوله گازی چیست؟

لوله‌های گازی به‌طور گسترده در انتقال گاز مایع استفاده می‌شوند. به‌طور کلی موارد استفاده این لوله شامل موارد زیر می‌باشد:

• لوله کشی گاز خانگی و صنعتی

• سوله سازی و ساخت کارخانه
• سامانه هیدرولیک و هوای فشرده شده
• صنعت نفت و گاز
• نیروگاه تولید الکتریسیته و تاسیسات گازی

مزایای استفاده از لوله گازی چیست؟

شماری از مزایایی که سبب کاربرد گسترده لوله گازی در صنعت پتروشیمی می‌شود، به شرح زیر است:

1. اتصال آسان– از مزایای این لوله می‌توان به اتصال آسان آن اشاره کرد؛ چراکه لوله گاز پلی اتیلن به راحتی جوشکاری می‌شود، بدون آن‌که از مقاومت نقطه اتصال کاسته شود.
2. انعطاف پذیری– لوله‌های گازی چیزی در حدود 25 برابر قطر لوله از قابلیت خمش دارا هستند. قابلیت خمش این امکان را به ما می‌دهد که در زمان‌هایی که احتیاج به تغییر زاویه باشد، نیاز به اتصال کم‌تر می‌شود.
3. مقاومت در برابر خوردگی– چنان‌چه لوله با مواد مناسبی پوشش‌دهی شود، در برابر خوردگی مقاوم خواهد بود.
4. طول عمر– از آن‌جایی که طول عمر لوله‌های گازی، بالا و چیزی در حدود 50 الی 100 سال می‌باشد، سبب کاهش هزینه‌های جایگزینی مقاطع خواهد شد.

معایب استفاده از لوله گازی چیست؟

لوله‌های گازی در عین برخورداری از مزایا و کاربردهای بسیار، گاهی در اجرا و استفاده با مشکلاتی همراه می‌شوند که این معایب دربرگیرنده موارد زیر است:

• نشت گاز
• زنگ‌زدگی لوله‌های گازی در صورت عدم وجود پوشش ضدزنگ
• امکان اتصال اشتباه لوله
• از بین رفتن دریچه‌های خاموش

جمع بندی

در این مطلب به بررسی آن‌که لوله گازی چیست، کاربرد و مزایای استفاده از لوله گازی و غیره، پرداختیم. لوله گازی یکی از انواع لوله‌های فولادی است که برای نقل و انتقال گاز در صنعت پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در جنس‌های مختلفی همچون پلی اتیلن، مسی، فولادی و برنجی تولید می‌شود. از انواع لوله‌های گازی توکار و روکار در پالایشگاه‌ها، ساخت سوله، نیروگاه و غیره استفاده می‌کنند. مجموعه دانش بنیان و تولیدی بازرگانی شاهین فلز سپاهان، از جمله ارائه‌دهندگان انواع لوله فولادی با کیفیت بالا و قیمت مناسب می‌باشد. برای اطلاعات بیش‌تر در ارتباط با نحوه خریداری با کارشناسان این مجموعه در تماس باشید.

منبع(Resource): Natural gas steel pipe design characteristics

سوالات متداول