حتما برای بسیاری از افراد پیش آمده است که به هنگام فریز کردن آب در فریزر، دفرمه شدن ظرف و یا حتی شکستگی آن را مشاهده نمایند. این امر به علت افزایش حجم آب و وارد نمودن فشار صورت میگیرد. در این ابعاد، خسارت یا مشکل خاصی بوجود نمیآید؛ اما تصور کنید این اتفاق در لولههای انتقال آب در خانهها رخ دهد.
در چنین وضعیتی، واضحا صاحب محل، متحمل هزینه و مشکلات بسیاری خواهد شد. به همین خاطر لازم است که در فصول سرد سال، لولهها عایق کاری شوند. همچنین لوله در برابر صدا، حرارت بالا و غیره نیز، عایق میشود. در ادامه قصد داریم به معرفی بهترین عایق لوله بپردازیم.
عایق لوله چیست؟
در تعریف کلی، عایق لوله به مواد یا ترکیبی از مواد اعمال شده در اطراف لوله اطلاق میگردد که وجود آن سبب کاهش اتلاف انرژی و نهایتا کاهش هزینههای مربوط به آن خواهد شد. به تناسب آنکه لوله چه جنس یا کاربردی داشته باشد و یا از چه نوعی باشد، از عایقهای مختلفی استفاده میکنند که بهترین عملکرد ممکن را دارا باشد. در ادامه مطلب این موارد را بررسی مینماییم.
انواع مختلف عایق لوله به لحاظ کاربری
بهلحاظ نوع کاربرد، انواع مختلف عایق شامل موارد زیر میشود:
- عایق حرارتی- عایق حرارتی همانطور که از نام آن برمیآید، از انتقال حرارت بهصورت هدایتی، همرفتی و تشعشعی، ممانعت به عمل میآورد و عمده کاربرد آن برای لولههای گرم است.
- عایق رطوبی- عایقهای رطوبتی از انتقال هر گونه رطوبت به لوله فلزی جلوگیری مینمایند و به همین ترتیب از زنگزدگی و خوردگی لوله جلوگیری خواهد شد.
- عایق پتویی- عایقهایی پتویی برای انواع لولههای گرم و سرد مورد استفاده قرار میگیرند و متداولترین انواع آن شامل پشم شیشه و پشم سنگ میشود.
انواع عایق لوله کدام است؟
گستره تنوع عایقها برای لولههای فولادی بسیار بالا بوده و به تناسب لوله و محل مورد استفاده، یکی از این موارد بکار گرفته میشوند. در ادامه این موارد را معرفی خواهیم کرد:
پشم معدنی
پشم معدنی به هر ماده فیبری گفته میشود که با ریسیدن یا استخراج از مواد معدنی یا سنگ گداخته به تولید رسد. رشتههای معدنی تولید شده، در حقیقت الیاف معدنی هستند که به کمک اتصال دهندههای آلی به همدیگر متصل میگردند. پشمهای معدنی امکان استفاده در دمای بالا را دارا هستند و در برابر حرارت مستقیم همچون آتش نیز عملکرد خوبی از خود نشان میدهند. پشمهای معدنی در انواع لوله کشی، به ویژه لولههای صنعتی که در دمای بالا کاربرد دارند، استفاده میشوند.
پشم شیشه
پشم شیشه یک نوع دیگر از عایق لوله است و از الیاف شیشه ساخته میشود. پشم شیشه به پشم معدنی شبیه میباشد و در آن رشتههای غیرآلی فیبر شیشه به کمک یک باند به همدیگر وصل میگردند. همچون عایق لوله نوع قبل، پشم شیشه برای مصارف حرارتی و صوتی کاربری دارد.
فوم الاستومری
فومهای الاستومری، عایقهای الاستیکی منعطف تولید شده بر پایه لاستیک NBR یا EPDM میباشند و مقاومت بالایی در برابر عبور بخار آب دارا هستند. مقاومت بالا نسبت به بخار، به فومهای الاستومری امکان انعطاف میدهد و از تشکیل میعان بر سطح لوله و خوردگی جلوگیری مینماید. علاوه بر آن، این عایقها نسبت به پارگی از خود مقاومت نشان میدهند و در شرایط سخت محیطی عملکرد خوبی دارند. به همین علت از عایق الاستومری در لوله کشی تهویه هوا، استفاده بسیاری میشود.
فوم سخت
این مدل از عایق لوله، از فوم فنولیک، PIR یا PUR سخت ساخته میشود و استفاده از آن چندان متداول نیست. این عایق کمترین میزان عملکرد آکوستیک را دارا میباشد و رسانایی حرارتی پایینی دارد. بدین ترتیب با کاهش ضخامت عایق میتوان در مصرف انرژی صرفه جویی نمود.
پلی اتیلن
پلی اتیلن فومی پلاستیکی میباشد و عایقی انعطاف پذیر به حساب میآید و با هدف آنکه از یخزدگی لوله آبرسانی خانگی و کاهش تلفات گرما در لوله گرمایش خانگی جلوگیری شود، بکار گرفته میشود.
شیشه ای سلولی
یکی دیگر از عایقهای لوله، عایق شیشهای سلولی است. این عایق مادهای سبک، مستحکم و سفت میباشد که از سلولهای شیشهای آببندی شده به تولید میرسد. این عایق از مزایای مختلفی همچون اشتعال ناپذیری، مقاومت فشاری بالا، پایداری قابل توجه، مقاومت نسبت به رطوبت و عملکرد حرارتی مناسب برخوردار میباشد.
ایروژل
عایق ایروژل کم وزنترین جامد در دنیا به حساب میآید. ایروژل در حقیقت از ژل تولید میگردد و نسبت به دیگر انواع عایق، کمترین میزان انتقال حرارتی را انجام میدهد. از این ماده پتوهایی ساخته میشود که میتوان با پیچیدن آن به دور لوله، نسبت به حوادث مختلف آن را عایق نمود.
عایق لوله چه کاربردی دارد؟
به طور کلی عایق کاری لوله با اهداف زیر انجام میشود:
- کنترل تراکم
در مواقعی، دمای محل مورد استفاده لوله، کمتر از دمای محیط کار است. در چنین شرایطی ممکن است بخار آب بر سطح لوله متراکم و منجر به مرطوب شدن لوله گردد. رطوبت بوجود آمده نیز خود سبب خوردگی لوله میشود و مقاومت آن را کاهش میدهد. برای آنکه بتوان از ایجاد میعان بر سطح لوله جلوگیری کرد، لازم است که سطح عایقکاری گردد؛ چراکه این لایه با ایجاد تفاوت دمایی منجر به جلوگیری از ایجاد رطوبت میشود.
- جلوگیری از انجماد لوله
لولههای فولادی در بسیاری از موارد، در مکانهایی مورد استفاده قرار میگیرند که دما بسیار پایین باشد. این امر سبب آن خواهد شد که آب درون لولهها یخ بزند. همگام با یخزدگی، لوله دچار انبساط خواهد شد. انبساط لوله نیز منجر به شکستگی یا ترکیدگی لوله میگردد. هنگامی که از پوششهای عایق برای لوله استفاده میشود، زمان مورد نیاز برای انجماد افزایش پیدا خواهد کرد و بدین ترتیب از یخزدگی لوله جلوگیری میشود.
- ذخیره انرژی
هنگامی که لولهکشی در دمای متفاوت و بیشتر از دمای محیط کار انجام شود، وجود تفاوت دمایی بر روی انتقال گرما اثرگذار خواهد بود. لوله کشی ممکن است در دماهای بسیار بالاتر از دمای محیط کار کند. در بسیاری از شرایط، جریان گرما انتقالی از لولهکشی اهمیت بسیاری دارد و در صورتی که عایق لوله انجام نشود، انرژی تلف شده و به هدف میرود.
در مقابل، چنانچه عایق بر سطح لوله اعمال گردد، اتلاف دما به میزان زیادی کاهش پیدا میکند. لازم به ذکر است که لولههای مورد استفاده در دماهای بسیار بالا، دارای اتلاف گرمای بیشتری هستند و عایق بر سطح لوله با ضخامت بیشتری اعمال میگردد. همچنین ضخامت عایق بسته به محل مورد استفاده نیز دارد.
- محافظت در برابر حرارت بسیار بالا یا بسیار پایین
هنگامی که از لوله در دماهای بسیار بالا یا بسیار پایین استفاده شود، دمای سطح لوله تحت تاثیر دمای محیط قرار میگیرد و چنانچه سطح پوست در تماس با آن باشد، دچار آسیبدیدگی خواهد شد. از آنجایی که اعمال لایه عایق بر سطح لوله سبب تعدیل دمای لوله میگردد، از عایقکاری برای محافظت نسبت به تغییرات دمایی استفاده میکنند.
- کنترل سر و صدا
لولهکشی در ساختمانهای مختلف، با اهداف متفاوتی صورت میگیرد. به طور کلی از لولهها برای انتقال انواع سیالات استفاده میکنند. همچنین انتقال فاضلاب به کمک انواع لوله انجام میگیرد. این جابهجایی منجر به ایجاد سر و صدای زیاد میشود؛ به همین علت لازم است به کمک عایق کاری لوله، از ایجاد سر و صدا جلوگیری نمود.
جمع بندی
لولهها از جمله مقاطع کاربردی در انتقال سیالات هستند که لازم است در برابر حوادث مختلفی همچون سرما، عایق کاری گردند. عایق لوله همچنین سبب ذخیره انرژی، کنترل تراکم، کنترل سر و صدا و محافظت در برابر دمای بالا خواهد شد و به طرق مختلفی همچون استفاده از پلی اتیلن، فوم سخت، فوم الاستومری، ایروژل و غیره اعمال میگردد.
منبع (Resource): Types Of Pipe Insulation: 6 Essential Solutions For Energy Efficiency
سوالات متداول
عایق لوله الاستومری چیست؟
این فوم، عایقهای الاستیکی منعطف تولید شده بر پایه لاستیک NBR یا EPDM و نسبت به آب مقاوم خواهد بود.
بهترین عایق لوله در برابر سرما کدام است؟
انواع عایقهای مورد استفاده برای لوله فولادی شامل ایروژل، پلی اتیلن، الاستومری و غیره میشود.
