امروزه هم‌گام با گسترش صنعت ساختمان سازی و ایجاد ساختمان‌های مسکونی فراوان، نیاز به تمهیدات مهمی احساس می‌شود که در سال‌های گذشته این نیازها یا وجود نداشتند و یا به نحو دیگری برطرف می‌شدند. به عنوان مثال امروزه، اصول لوله کشی گاز خانگی نسبت به سال‌های قبل بسیار تغییر کرده است و به شیوه دیگری صورت می‌گیرد. در مقاله پیش رو قصد داریم ضمن بررسی طریقه لوله کشی خانگی، به معرفی مراحل و نکات اجرای آن نیز بپردازیم. تا انتهای این مطلب کاربردی با شاهین فلز سپاهان همراه شوید.
لوله کشی گاز خانگی
در هر ساختمان و سازه‌ای، استفاده از گاز نه تنها ضروری بوده، بلکه به علت پیشرفت روزافزون صنایع، وجود آن به نوعی ادامه دهنده حیات به حساب می‌آید. برای آن‌که در یک ساختمان بتوان از گاز استفاده کرد، لازم است فرآیند لوله کشی گاز خانگی انجام شود.
برای جابه‌جایی گازها از لوله‌هایی تحت عنوان لوله گازی استفاده می‌کنند. این لوله کشی چه به صورت روکار و چه به صورت توکار انجام شود، باید طبق ضوابط مشخصی انجام شود؛ چراکه در غیر این صورت مشکلاتی همچون نشتی گاز بوجود می‌آید که خطرات جانی و مالی به همراه دارد.
این به آن علت است که گاز اشتعال پذیر بوده و امکان وقوع خطرات بسیاری در ارتباط با آن وجود دارد. لازم به ذکر است که برای لوله کشی گاز خانگی و درون شهری، به طور معمول لوله‌های پلی اتیلن مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ چراکه برخلاف انواع فلزی، معمولا دچار خوردگی نمی‌شوند.
انجام چه مراحلی پیش از لوله کشی نیاز است؟
پیش از آن‌که لوله کشی گاز خانگی چه به صورت روکار و چه به صورت توکار انجام شود، لازم است مراحلی طی گردد که این موارد به شرح زیر می‌باشند:
- پیش آماده‌سازی مدارک مورد نیاز
- مراجعه به شرکت گاز برای تشکیل پرونده
- مراجعه به سازمان نظام مهندسی، به همراه مدارک موردنظر، تشکیل پرونده و تعیین ناظر
- نظارت ناظر بر محل اجرای پروژه و تعیین محل تاسیسات گازی مدنظر
- خرید لوله و اتصالات گاز و انتخاب پیمانکار لوله‌کشی
- تایید لوازم مصرفی از طرف مهندس ناظر
- اجرای عملیات لوله‌کشی توسط مجری لوله‌کشی
- تایید نهایی مهندس ناظر و اعمال اصلاحات در صورت عدم تایید مهندس
- درخواست بازدید نهایی از شرکت گاز و خرید انشعابات گاز
- نصب علم و کنتور گازی
اجرای لوله کشی ساختمان
اجرای لوله کشی گاز خانگی شامل مراحل زیر می‌شود:
- تعیین پیمانکار و قرارداد- لازم است که مجری لوله‌کشی یا پیمانکار، مورد تایید اتحادیه تاسیسات مکانیکی باشد. سازمان نظام مهندسی به عنوان ناظر بر روی لوله‌کشی نظارت دارد و در جریان انجام آن قرار می‌گیرد. مهم است که طرف قرارداد شما با صاحب مجوز شرکت گاز هر دو یک نفر باشند.
- تامین مصالح موردنیاز- لازم است که تامین مصالح موردنیاز به کمک پیمانکار انجام شود؛ چراکه علاوه بر دارا بودن تجربه در این زمینه، مصالح با کیفیت و با قیمت مناسب را خریداری می‌نماید و امکان شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت عدم کیفیت مصالح وجود نخواهد داشت.
- استاندارد مصالح لوله کشی گاز- لوله‌های گازی معمولا از جنس API و به صورت توکار تولید می‌گردند که امکان مشاهده آن‌ها وجود نداشته باشد. برای اجرای لوله کشی گاز خانگی به صورت توکار، باید اتصالات گاز بدون درز باشند. در مقابل در لوله‌کشی روکار امکان استفاده از اتصالات درزدار وجود خواهد داشت. لوله‌ها و اتصالات لازم است که علامت کارخانه و استاندارد ساخت را بر روی خود داشته باشند. این لوله‌ها معمولا از جنس فولاد سیاه و نوار و پرایمر نیز مهم است که از یک کارخانه تامین شوند.
- ایمنی اجرا- در ساختمان‌های مسکونی، فشار گاز شهری معمولا به مقداری مشخص و ثابت است. به همین ترتیب لازم است که محاسبات ایمنی اجرا متناسب با این فشار انجام شود. برای مشخص کردن قطر لوله، لازم است که طولانی‌ترین مسیر از خروجی رگلاتور تا دورترین مصرف‌کننده، در نظر گرفته شود. برای آن‌که بتوان از همه دستگاه‌ها به صورت همزمان استفاده نمود، باید قطر تمام لوله‌ها یکسان باشد و لوله گاز مربوط به هر واحد، از قسمت مخصوص به خود عبور نماید. امکان عبور لوله گاز از کانال کولر وجود ندارد و همپوشانی مورد نیاز برای نوارپیچی باید نصف هر لایه نوار باشد.
- همچنین، نوارپیچی اتصالات به کمک نوار مخصوص و خم‌کاری لوله با لوله خم کن انجام می‌گیرد. لازم به ذکر است که حداکثر میزان خم شدگی چیزی در حدود 90 درجه می‌باشد و نباید هیچ‌گونه ترک‌خوردگی در این نواحی وجود داشته باشد. اتصالات جوشی بدون درز با دستگاه رکتیفایر جوشکاری می‌شود. پیش از آن‌که از دستگاهی گازسوز استفاده شود، نیاز به وجود شیر خواهد بود که در فاصله بیش از 10 سانتی‌متری جعبه فیوز قرار داده می‌شود. همچنین لوازم گازسوز باید دارای ترموکوپل باشند، تا در صورت خاموش شدن شعله، همزمان گاز نیز قطع شود. همچنین مهم است که وسایل اطراف گازسوز، نسبت به حرارت مقاوم باشند.
- دودکش- در صورتی که دود ناشی از سوختن گاز، به درستی از دودکش خارج نشود، وارد فضا شده و امکان خفگی به دنبال دارد. مهم است که لوله دودکش از شناژ و تیر رد نشده و مقاومت سازه را کاهش ندهد. در صورتی که شرایط به نحو دیگری فراهم نباشد، می‌توان از زانوی 45 درجه استفاده نمود؛ با این وجود باید تا جایی که می‌توان از افقی شدن مسیر دودکش جلوگیری نمود.
- کنترل نشت گاز- پس از پایان لوله کشی، باید از عدم نشت گاز اطمینان حاصل نمود. برای این منظور لازم است، بعد از آن‌که کنتور گاز نصب گردید، تمامی شیرهای گاز بسته شده و شیر اصلی کنتور را باز نمود. عدد کنتور نمایش داده شده باید چیزی در حدود 15 دقیقه ثابت بماند. در غیر این صورت، نشانه نشت گاز خواهد بود. روش دیگر، استفاده از لوله آب است. برای این منظور از فشار لوله آب با ارتفاع 250 میلی‌متر استفاده می‌شود. چنان‌چه نشت گاز از این لوله صورت نگیرد، ارتفاع لوله آب نباید کاهش داشته باشد.
- محل نصب کنتور- مهم است که برای نصب کنتور، محلی در نظر گرفته شود که در تعامل با هوا باشد. مهم است که کنتور حداقل 10 سانتی‌متر از سیم‌کشی برق، 1 متر از دستگاه شعله‌دار و 50 سانتی‌متر از کنتور برق فاصله داشته باشد.
برای لوله کشی گاز خانگی از چه تجهیزاتی استفاده می‌شود؟
چنان‌چه لوله کشی گاز به صورت روکار انجام شود از یک سری لوله و تجهیزات و در صورتی که لوله کشی گاز به شکل توکار انجام گیرد، از یک سری دیگر از لوله و لوازم استفاده می‌کنند. در ادامه این موارد را معرفی می‌نماییم:
تجهیزات مورد نیاز برای لوله کشی گاز خانگی به صورت روکار
- لوله درزدار گازی سپاهان، سپنتا یا آریاوا
- اتصالات درزدار
- اتصالات چدنی اطراف کنتور
- رنگ، نوار تفلون و شیرگازی
- انواع بست سقفی و دیواری
- الکترود
تجهیزات مورد نیاز برای لوله کشی گاز خانگی به صورت توکار
- لوله api سپاهان، سپنتا تهران یا لوله رده 20
- اتصالات مانیسمان استاندارد
- اتصالات چدنی اطراف کنتور
- نوار عایق نیاشیمی یا نوار عایق آلتن
- رنگ پرایمر هم برند نوار عایق
- الکترود
- انواع بست سقفی یا دیواری
- نوار تفلون و شیر گازی
نکات اجرای لوله کشی گاز خانگی چیست؟
برای اجرای لوله کشی گاز ساختمان لازم است نکات زیر در نظر گرفته شود:
- لازم است در نقشه، کروکی، آدرس و زیربنای ساختمان دقیقا در نقشه ذکر شود.
- اجرای لوله نباید به صورت بارفیکسی باشد.
- تعداد اتصالات قرار گرفته پشت سر هم نباید بیش از 2 عدد باشد.
- لازم است شیر اصلی روی رایزر پایین رونده قرار داده شود.
- در صورتی که قطر لوله گاز از میزان استاندارد بیش‌تر باشد، لازم است برش داده شوند.
عوامل موثر بر قیمت لوله کشی گاز خانگی
عوامل مختلفی که بر قیمت لوله کشی گاز خانگی اثرگذار هستند، شامل موارد زیر می‌شوند:
- مساحت ساختمان و نوع کاربرد
- روکار یا تورکار بودن گازکشی ساختمان
- تعداد طبقات سازه
- نوع کنتور ساختمان
- تغییرات قیمت مصالح و مواد مصرف شده
- حجم پروژه
جمع بندی
در انواع ساختمان‌های مسکونی و تجاری، لازم است که لوله کشی گاز به صورت توکار یا روکار انجام شود. مراحل لوله کشی گاز خانگی شامل مواردی همچون تعیین پیمانکار و قرارداد، تامین مصالح موردنیاز، استاندارد مصالح لوله کشی گاز خانگی، ایمنی اجرا، دودکش، کنترل نشت گاز و محل نصب کنتور می‌شود. لوله کشی گاز خانگی چه به صورت روکار و چه توکار، با تجهیزات مخصوص به خود انجام می‌شود که در این مطلب به بررسی آن پرداختیم.
منبع (Resource): Plumbing Basics – Learn about your home plumbing system
سوالات متداول
مراحل لوله کشی گاز خانگی چیست؟
مراحل انجام آن شامل تعیین پیمانکار و قرارداد، تامین مصالح موردنیاز، استاندارد مصالح لوله کشی گاز خانگی، ایمنی اجرا، دودکش، کنترل نشت گاز و محل نصب کنتور می‌باشد.
برای لوله کشی گاز ساختمان از لوله کشی توکار استفاده می‌شود یا روکار؟
بسته به تشخیص مهندس ناظر یکی از این موارد بکار گرفته می‌شود؛ اگرچه امروزه به طور معمول از لوله کشی توکار استفاده می‌نمایند.
