6 تفاوت ورق سیاه و روغنی را بشناسید

دو نمونه از انواع ورق‌هایی که بسیاری از صنایع برای ادامه فعالیت خود به آن‌ها وابسته هستند، ورق سیاه و روغنی است. این دو ورق از نظر شکل ظاهر خلاف یک‌دیگر هستند. به آن معنا که هرقدر ورق روغنی ظاهری نسبتا براق دارد، ورق سیاه سطحی کدر و مات داشته و از زیبایی بصری برخوردار نمی‌باشد!

اما این تنها تفاوت ورق سیاه و روغنی نیست. در مقاله‌ای که پیش رو است، قصد داریم که در ابتدا به معرفی هر یک از آن‌ها پرداخته و پس آن به بیان تفاوت ورق سیاه و روغنی بپردازیم. با ما تا انتهای مطلب همراه باشید. مشاهده آنلاین قیمت ورق سیاه و ورق روغنی

ورق سیاه چیست؟

در تعریف کلی به ورق سیاه که به انگلیسی Black Rolling نامیده می‌شود، یکی از انواع مهم و پرکاربرد ورق‌های فولادی به حساب می‌آید و تحت فرآیند نورد گرم تولید می‌شود. به عبارتی دمای تولید در این عملیات بالاتر از 930 درجه سانتی‌گراد است.

 به علت آن‌که سطح خارجی ورق به علت دارا بودن آثاری از اکسیداسیون و زنگ‌زدگی به صورت مات است و ظاهری براق و درخشان ندارد، تحت عنوان ورق سیاه شناخته می‌شود. به عبارت دیگر نام‌گذاری این ورق به رنگ آن برنمی‌گردد.

ورق سیاه از استحکام قابل توجهی برخوردار است و در بازار یا به صورت رول و یا به شکل فابریک عرضه می‌شود. چنان‌چه ورق به صورت رول باشد، محدودیت طول وجود نخواهد داشت و طول آن نیز حدود 1، 1.25، 1.5 یا 2 متر خواهد بود. در مقابل، ورق فابریک امکان تولید در اندازه‌های سفارشی دارد.

کاربرد ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه به عنوان ماده اولیه، در صنایع زیر کاربرد بسیاری دارد:

• صنعت ساخت و ساز و سوله سازی
• تولید مخازن و تانکرسازی
• صنعت حمل و نقل

معرفی ورق روغنی

ورق روغنی ( به انگیسی oiled sheet ) یا ورق سرد، از انواع کاربردی ورق فولادی به شمار می‌آید. این ورق از آن جهت روغنی نامیده می‌شود که نسبت به ورق سیاه سطحی براق دارد. به همین علت در زمان‌هایی که حفظ زیبایی ظاهر اهمیت داشته باشد، از این ورق استفاده می‌شود.

سطح براق این ورق به علت آن است که در پروسه تولید این ورق، به کمک روانساز، سطح ورق روغنکاری می‌شود. همین امر منجر به کاهش ساییدگی غلتک‌ها، کاهش اصطکاک میان غلتک و ورق، کاهش نیروی نورد و جلوگیری از زنگ‌زدگی می‌گردد.

ورق‌های روغنی با توجه به آلیاژ مورد استفاده و عملیات حرارتی آن به 4 دسته تقسیم می‌شوند:

• ورق معمولی (st12)
• ورق نیمه کشش (st13)
• ورق فوق کشش (st14)
• ورق فوق فوق کشش (st16)

ورق روغنی مقاومت و انعطاف مناسبی دارد و تحت استانداردهای ST12 و ST14 تولید می‌شود. ضخامت در ورق‌های روغنی معمولا کابین 0.3 تا 3 میلی‌متر است.

ورق روغنی چه کاربردهایی دارد؟

همان‌طور که پیش از این اشاره شد، ورق سرد یا روغنی زیبایی بصری خاصی دارد. به همین خاطر در نماکاری و صنایع روکار مورد استفاده بسیاری قرار می‌گیرد. به‌طور کلی کاربردهای این ورق شامل موارد زیر می‌شود:

• صنعت تولید خودرو

از موارد مصرف ورق روغنی استفاده در صنعت ماشین‌سازی است. برای مثال برای ساخت فیلترهای خودرو و تولید گل‌گیرهای ماشین از ورق ST13 یا ورق نیمه کشش استفاده می‌شود.

• تولید مقاطع فولادی

یکی از مهم‌ترین کاربردهای این ورق، به‌کارگیری آن در تولید انواع مقاطع فولادی است. از ورق روغنی برای ساخت انواع پروفیل‌های ساختمانی و درب و پنجره مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• صنعت لوازم خانگی

در تولید انواع لوازم خانگی و برقی مانند گاز، یخچال، فر و سایر قسمت‌های آشپزخانه مانند کابینت‌ها، یراق آلات و انواع کمد و مبلمان از ورق روغنی استفاده می‌کنند.

تفاوت ورق سیاه و روغنی در چه مواردی است؟

تا این قسمت به معرفی ورق سیاه، ورق روغنی، انواع و کاربردهای آن پرداخته شد. این دو ورق در مواردی با یک‌دیگر مشابه هستند. به عنوان مثال هر دو آن‌ها از انواع ورق‌های فولادی محسوب می‌شوند و ماده اولیه برای تولید انواع پروفیل‌های آهنی هستند. بااین حال، در بسیاری از موارد با یک‌دیگر متفاوت هستند. اما آیا می‌دانید که تفاوت ورق سیاه و روغنی در چیست؟

در ادامه به تفاوت ورق سیاه و روغنی خواهیم پرداخت:

1. تفاوت ورق سیاه و روغنی در شیوه تولید

اولین تفاوت ورق سیاه و روغنی در نحوه تولید آن‌ها است. هر دو ورق سیاه و ورق روغنی حاصل فرایند نورد هستند. نورد پروسه ای است که در آن تکه ای از فلز از بین دو غلتک که فاصله‌های آن‌ها قابل تنظیم است عبور داده می‌شود و با اعمال فشار غلتک‌ها، ضخامت آن کاهش می یابد. در اثر کاهش ضخامت طول قطعه نیز زیاد می‌شود.

اگر فرایند نورد در دمای بالا انجام شود به آن نورد گرم گفته می‌شود و اگر در دمای پایین (معمولا دمای محیط) صورت پذیرد به آن نورد سرد می‌گویند. ورق سیاه حاصل نورد گرم است و به همین دلیل به آن ورق گرم نیز گفته می‌شود. ورق روغنی نیز از طریق نورد سرد تولید می شود و به نام ورق سرد در بازار شناخته می‌شود.

• تفاوت قیمت ورق سیاه و روغنی از لحاظ قیمت

از دیگر تفاوت‌های میان این دو ورق، اختلاف قیمت آن‎ها است. به‌طوری‌که ورق روغنی حدودا 2 برابر ورق سیاه قیمت دارد. این اختلاف قیمت به دلیل فرایندهای بیشتر و پیچیده‌تری است که بر روی ورق روغنی انجام می‌شود. از طرف دیگر تجهیزات نورد سرد نیز در مقایسه با نورد گرم قیمت بالاتری دارند.

به طور کلی، ورق روغنی در حقیقت ادامه فرایند تولید ورق سیاه است. در بیان دیگر، ورودی واحد نورد سرد، ورق سیاه است. به دلیل عملیات متعددی که برای تولید ورق روغنی روی ورق سیاه انجام می شود، ورق روغنی یا ورق سرد از کیفیت سطح بالاتری برخودار است.

آنالیز شیمیایی ورق سرد و ورق گرم نشان میدهد که ورق گرم درصد کربن بیشتری نسبت به ورق سرد دارد و به همین دلیل سخت تر است و استحکام بالاتری دارد. به همین علت قیمت ورق روغنی بیش‌تر است.

• تفاوت ورق سیاه و روغنی از لحاظ آنالیز شیمیایی و خواص مکانیکی

هر دو ورق های روغنی و سیاه در گریدهای مختلفی تولید می شوند. به عنوان نمونه سه گرید متداول ورق سیاه بر اساس استاندارد DIN 17100 گریدهای ST 37-2، ST 44-2 و ST 52-3 هستند. ورق سرد نیز در سه گرید ST 12، ST 13 و ST 14 بر اساس استاندارد DIN 1623 تولید می شود.

• تفاوت ورق سیاه و روغنی در شکل ظاهر

اساس نام گذاری این دو ورق بر اساس شکل ظاهری آن ها بوده می‌باشد؛ چرا که از نظر ظاهر کاملا با یکدیگر متفاوت هستند و از روی مشخصات ظاهری به راحتی می توان آن ها را تشخیص داد. ورق سیاه به دلیل آن‌که سطحی مات و تیره دارد به نام سیاه شناخته می‌شود.

سطح ورق سیاه بر خلاف ورق روغنی زبر و خشن است اما در ورق روغنی سطح ورق به خوبی پرداخت شده است و از آنجا که یک لایه روغن به منظور محافظت در برابر زنگ زدگی روی آن قرار داده می شود، با نام ورق روغنی نام‌گذاری شده است.

• تفاوت ورق سیاه و روغنی در کاربرد

کاربری و مورد مصرف نیز دیگر تفاوت ورق سیاه و روغنی به حساب می‌آید. از ورق سیاه معمولا در مواردی استفاده می‌شود که ظاهر چندان اهمیت ندارد اما ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی حائز اهمیت است. از طرف دیگر بخش قابل توجهی از ورق سیاه نیز برای تولید ورق روغنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ورق روغنی به علت داشتن ظاهر زیباتر، بیش‌تر برای محصولاتی که در معرض نمایش هستند، استفاده می‌شود. همچون ساخت بدنه خودرو، لوازم خانگی، ساخت قفسه‌ها و پانل‌ها. همچنین ورق سرد برای تولید ورق گالوانیزه و ورق رنگی کاربرد دارد.

• تفاوت ورق سیاه و روغنی از لحاظ ابعاد

به دلیل فرآیندهای تولید متفاوت، ورق روغنی از نظر ابعادی دقیق‌تر و تلرانس کمتری دارد. ورق روغنی در ضخامت‌های 0.4 میلی‌متر تا 2 میلی‌متر در بازار وجود دارد. عرض ورق روغنی نیز 1000 و یا 1250 میلیمتر است. ورق روغنی عموما به صورت رول به بازار عرضه می‌شود اما به صورت برش خورده در ابعاد 1000 در 2000 و1250 در 2500  نیز قابل تهیه می‌باشد.

ورق سیاه از دقت ابعاد کمتری برخوردار است و ضخامت آن نیز بین 2 تا 80 میلیمتر متغیر می‌باشد. ورق سیاه به صورت رول شده در عرض‌های 1000، 1250 و 1500 و به صورت فابریک و برش خورده در ابعاد متنوعی در بازار قابل تهیه است.

جمع بندی

ورق روغنی و ورق سیاه از انواع ورق‌های فولادی مهم هستند و در بسیاری از صنایع همچون خودروسازی و ساخت و ساز، مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌طور کلی تفاوت ورق سیاه و روغنی در کاربرد، شکل ظاهر، خواص مکانیکی و غیره می‌باشد.

منبع (Resource): black stainless steel sheet metal anodized