یکی از مسائل حائز اهمیتی که همواره در پروژه‌های ساختمانی مورد توجه قرار می‌گیرد، مسائل مالی و اقتصادی آن است. بیش‌ترین هزینه هر پروژه، مربوط به مصالح مصرفی آن است. اما چگونه می‌توان مقدار مصالح مورد نیاز برای یک پروژه عمرانی را مشخص کرد؟
در این میان، اهمیت تهیه لیستوفر میلگرد توسط دفاتر فنی، مشخص می‌شود. با توجه به کاربرد بسیار میلگرد در ساختمان‌سازی، مهم است که از طریق مناسب، میزان مصرف، انتخاب نوع صحیح و نحوه استفاده از میلگرد بررسی شود و بر اساس این معیارها، لیستوفر میلگرد تهیه گردد.
در این محتوا، به بررسی چیستی لیستوفر میلگرد، کاربرد و نحوه تهیه آن می‌پردازیم. با شاهین فلز سپاهان همراه شوید.
در این مقاله از میلگرد بیشتر بخوانید میلگرد چیست + انواع میلگرد و 4 استاندارد آن
لیستوفر میلگرد چیست؟
لیستوفر چیست؟ در صورتی که بخواهید تمام المان‌های فلزی در اسکلت ساختمان و حجم بتن مصرفی در فونداسیون، دیوار برشی، سقف‌ها یا شاخه‌های آرماتور در فونداسیون را به صورت دستی محاسبه کنید، وقت بسیاری از شما گرفته خواهد شد.
بر همین اساس، لازم است که از لیستوفر میلگرد استفاده کنید. در واقع لیستوفر میلگرد، جدولی است که به عنوان راهنما برای تهیه، خرید، آرماتوربندی، میزان خم و برش و تخمین میلگرد موردنیاز، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در واقع، لیستوفر به گونه‌ای نقشه‌ی راهی است که مهندسین آن را برای استفاده پیمانکاران، تهیه می‌کنند.
لیستوفر به انگلیسی
در حقیقت به لیستوفر (Listofer) که برای محاسبه میزان میلگرد مصرفی و تعیین مصالح موردنیاز در پروژه‌های ساختمانی به کار برده می‌شود، Bar Bending Schedule و یا به اختصار BBS می‌گویند.
جدول لیستوفر میلگرد
تهیه لیستوفر در قالب یک جدول، با اصطلاحات خاص آن همراه است. نمونه جدول لیستوفر آرماتورهای فونداسیون، اصطلاحات و توضیحات مربوط به هر اصطلاح به شرح زیر می‌باشد:
در ادامه به توضیح هر یک از اصطلاحات بیان شده در جدول لیستوفر فونداسیون میلگرد خواهیم پرداخت.
| ردیف | عنوان ستون | توضیحات |
| 1 | pos | موقعیت هر میلگرد شماره‌گذاری می‌شود که می‌تواند در پلان یا جزئیات، آدرس‌دهی شود. |
| 2 | ∅ | فی یا سایز میلگرد مشخص می‌شود. |
| 3 | Shape | شکل آرماتورها از لحاظ وضعیت خم (یک‌سر خم، دوسر خم، بدون خم،اوتکا و غیره) ترسیم می‌شود. طول خم‌ها و ابعاد باید رو هر قسمت نوشته شود. |
| 4 | Length | طول آرماتور (شامل جمع جزئیات طول‌های درج شده در ستون سوم جدول) نوشته می‌شود. |
| 5 | Number | تعداد موردنیاز آرماتور درج می‌شود. |
| 6 | Weight | وزن میلگرد (حاصل ضرب وزن واحد طول میلگرد مشخص شده×طول میلگرد×تعداد میلگرد) نوشته می‌شود. |
همه‌چیز راجع به آرماتور در مقاله آرماتور چیست + تفاوت آرماتور با میلگرد و 5 شیوه کاربرد آن در بتن
چرا تهیه جدول لیستوفر آرماتوربندی مهم است؟
همان‌طور که بر هیچ‌کس پوشیده نیست، در بازاری که قیمت‌ها همواره در حال نوسان است، آگاهی از میزان دقیق میلگرد موردنیاز به کمک جداول، نقش مهمی در جلوگیری از صرف هزینه غیرضروری دارد.
اکثر اوقات، در زمان تحویل مدارک پیش‌نیاز برای اجرای سازه‌های آهنی، جدول لیستوفر میلگرد تهیه و به طرف معامله تحویل داده می‌شود.
این نقشه دید کلی برای تخمینی از حجم آرماتورهای موردنیاز سازه را در اختیار طرف دیگر معامله می‌دهد. این جدول علاوه بر جلوگیری از پرت شدن میلگردها، به ما برای محاسبه سرعت اجرای کار نیز کمک می‌کند. تهیه لیستوفر میلگرد، موجب تسهیل و تسریع فرآیند آرماتوربندی نیز می‌شود.
به طور کلی استفاده از لیستوفر آرماتور یا لیستوفر میلگرد در نقشه‌ها به درک درست مجری پروژه از میزان مصالح مصرفی کمک می‌کند. باتوجه به موارد ذکر شده، قابل درک است که چرا به کارگیری جدول لیستوفر، اهمیت بسیاری در ساختمان‌سازی دارد.
در تهیه لیستوفر چه نکاتی باید مورد توجه قرار بگیرد؟
قبل از تهیه جدول لیستوفر لازم است که 3 نکته مهم در تهیه آن لحاظ شود. این نکات به شرح زیر هستند:
- موارد فنی
- ارزیابی نقاط پرت
- اولویت‌بندی برای اجرا
به جز ضرورت انجام موارد ذکر شده، ترتیب آن‌ها نیز حائز اهمیت بسیار است. چراکه با قرار دادن لیست مورد نظر در اختیار آرماتوربند، در صورتی که بدون آگاهی، اقدام به استفاده از جدول شود، موجب صرف هزینه و وقت زیاد می‌شود. در غیر اینصورت، سردرگمی آرماتوربند را در پی خواهد داشت.
برای مثال ممکن است از آرماتورهایی استفاده شود که مربوط به انتهای کار پروژه هستند. همین امر باعث خم و برش اشتباه آرماتور شده و سبب بلااستفاده ماندن آن‌ها خواهد شد.
بنابراین، در اختیار قرار داشتن لیستوفر در زمان مناسب، اهمیت بسیاری دارد تا خم و برش میلگرد با توجه به پیشرفت کار پروژه و متناسب با آن صورت گیرد و از پرتی جلوگیری شود.
لیستوفر چگونه و با کمک چه نرم‌افزاری تهیه می‌شود؟
ابزار تهیه لیستوفر، تعدادی از نرم‌افزارها هستند که برای تهیه جدول، داشتن تسلط و شناخت بر آن‌ها لازم است. اتوکد، مترور پلاس، اکسل و غیره می‌توانند در ساخت لیستوفر برای شما کمک‌کننده باشند.
از میان آن‌ها، مترورپلاس عملکرد خوبی برای ساخت این جدول داشته است. به کمک این نرم‌افزار امکان انتخاب شکل آرماتورها با توجه به شکل‌های از پیش تعین شده، فراهم است و مشخصاتی همچون طول، تعداد و قطر مشخص می‌شود.
در نهایت اطلاعات لازم متناسب با شکل آرماتور روی صفحه نمایش داده می‌شود. نرم افزارهای اتوکد و اکسل نیز قابلیت های خوبی برای تهیه جدول لیستوفر میلگرد دارند.
به عنوان مثال، برای آن‌که بتوان ترتیب برش آرماتورها را به شکلی انجام داد که میزان پرتی به حداقل خود برسد، باید میزان پرت آنالیز شود. برای آنالیز می‌توانید از قابلیت filter در نرم‌افزار اکسل کمک بگیرید.
لیستوفر میلگرد چه کاربردهایی دارد؟
تهیه جدول لیستوفر با اهداف متفاوتی تهیه می‌شود. یکی از کاربردهایی که می‌توان نام برد؛ فراهم کردن شرایطی ایده‌آل و کمک به تیم آرماتوربند از طریق تخمین ابعاد و اندازه دقیق میلگرد، است.
به این معنا که در صورت عدم وجود لیستوفر، آرماتوربند هیچ دیدگاه کلی و اساسی راجع به تعداد میلگرد مورد نیاز و ویژگی‌های آن نخواهد داشت. برخی از آرماتورها بسته به کاربردشان در قسمت‌های مختلف سازه، باید خم داده شوند و یا برش بخورند.
وقتی این لیست تهیه می‌شود و در اختیار آرماتوربند قرار داده می‌گیرد، این فرد می‌تواند بر اساس تقدمات و تاخراتی که در پروژه مشخص‌شده است، کار خود را شروع کند. از دیگر کاربردهای لیستوفر، می‌توان کمک به متره‌کننده پروژه را نام برد.
در پروژه‌های عمرانی، لیستوفر به کمک مترور می‌آید و موجب افزایش محاسبات مربوط به کار می‌شود. این جدول علاوه بر موارد ذکر شده، تعیین می‌کند که درصورتی که تعدادی از برش‌های میلگرد اضافه ماند، در چه مکانی و چه کاربردی خواهند داشت.
نظر به این موارد، لازم است که یک مهندس ناظر همواره بر فعالیت‌های آرماتوربند نظارت داشته باشد. همین امر میزان خطا احتمالی را به حداقل می‌رساند.
مزایای استفاده از لیستوفر میلگرد چیست؟
استفاده از لیستوفر میلگرد از مزایای قابل توجهی برخوردار است. این مزایا به شرح زیر هستند:
- اجرای سریع‌تر کار در محل پروژه با کمک لیستوفر وجود دارد که همین امر موجب کاهش هزینه ساخت و ساز می‌شود.
- استفاده از این جدول سبب کاهش ضایعات میلگردها در برش می‌شود.
- این جدول به بهبود کنترل کیفیت در محل پروژه عمرانی کمک می‌کند.
- به مدیریت سرمایه و سهام پروژه کمک خواهد کرد.
- این جدول به میزان استفاده از میلگردها رسیدگی کرده و منجر به کاهش سرقت آن‌ها می‌شود.
- به تهیه سریع صورت‌حساب کارهای مربوط به پروژه ساختمانی کمک می‌کند.
- با استفاده از این جدول می‌توان مقدار فولاد مورد نیاز برای کار را نیز تخمین زد.
قوانین تهیه لیستوفر
قبل از تهیه لیستوفر میلگرد باید تعدادی از قوانین در نظر گرفته شود. این قوانین به شرح زیر هستند:
- میلگردهای مورد استفاده در سازه ساختمان، باید برای هر واحد سازه‌ای گروه بندی و برای هر طبقه جداگانه ذکر شود.
- میلگردها باید به ترتیب عددی که در لیستوفر ذکر شده، استفاده شوند.
- برای شناسایی میلگرد در بندیل‌ها، هر میلگرد به طور منحصر به فرد با مشخصات مرجع مانند طول، اندازه و شکل برچسب‌گذاری می‌شود.
- نوع و شکل میلگردها باید مطابق استاندارد B8666 باشند.
- برچسب مرجع علامت نوار متصل به دسته‌ای از میلگرها باید به طور منحصر به فرد به مجموعه مناسب یا گروهی از میلگردها با شکل، اندازه، طول و نوع تعریف شده در کار مرتبط باشد.
- طول برش و طول خمش میلگردها باید جداگانه تعیین شود و در لیست مفصلی گنجانده نشده باشد.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی کاربرد و اهمیت استفاده از لیستوفر میلگرد پرداختیم. تهیه لیستوفر کمک بزرگی به سازندگان ساختمان خواهد کرد و از هزینه‌هایی مانند پرتی میلگرد جلوگیری می‌کند.
بنابراین حائز اهمیت است که این جدول به دقت و درستی تهیه شود و در زمان مناسب در اختیار مهندس پروژه قرار گیرد.
منبع(Resource): Steel Rebar Packaging
لیستوفر میلگرد چیست؟
لیستوفر میلگرد، جدولی است که به عنوان راهنما برای تهیه و خرید، آرماتوربندی، میزان خم و برش و تخمین میلگرد موردنیاز، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
لیستوفر در انگلیسی چگونه نامیده می‌شود؟
لیستوفر (Listofer) در زبان انگلیسی Bar Bending Schedule و یا به اختصار BBS نامیده می‌شود.
لیستوفر میلگرد چگونه تهیه می‌شود؟
به کمک نرم‌افزارهایی همچون مترورپلاس، اکسل و اتوکد می‌توانید لیستوفر میلگرد را تهیه کنید.
