آرماتور چیست + 5 شیوه کاربرد آن در بتن

در مواقع زیادی به اشتباه میلگرد و آرماتور را به یک معنی دانسته و به جای یکدیگر به کار می‌برند، در صورتی که میلگرد و آرماتور با یکدیگر متفاوت هستند و در موارد مختلفی استفاده می‌شوند. در حقیقت آرماتور یکی از انواع یا به عبارتی، تغییر یافته میلگرد است.

در این مقاله قصد داریم به توضیحات بیشتری درباره این‌که آرماتور چیست، تعریف میلگرد، انواع، معایب و مزایای آرماتور و طریقه استفاده از آن در بتن بپردازیم. با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.

آرماتور چیست؟

همان‌طور که در مقالات گذشته اشاره کردیم، به پروفیلی با سطح مقطع دایره‌ای و توپُر، میلگرد گفته می‌شود که اغلب افراد، نوع فلزی آجدار آن را که در ساختمان‌سازی کاربرد دارد، می‌شناسند.

در پاسخ به سوال آرماتور چیست نیز می‌توان گفت؛ به انواع میلگرد یا مقاطع فولادی که از میلگرد ساخته شده‌اند، مانند خاموت، سنجاقک، رکابی، راستا و خرک، آرماتور می‌گویند که آرماتور به انگلیسی Armature نام دارد.

فرق آرماتور و میلگرد چیست؟

در بیان آن‌که تفاوت میلگرد و آرماتور چیست، ابتدا به تعریف آن‌ها می پردازیم:

زمانی که میلگرد به صورت خام بوده و بر روی آن عملیات خم و برش صورت نگرفته و یا در بتن مصرف نشده باشد، همچنین اگر با سیم‌های آرماتوربندی دور میلگرد بسته نشده باشد به آن میلگرد می‌گویند.

اما در تعریف این‌که آرماتور چیست باید گفت که هنگامی که میلگرد را در بتن سازه استفاده کنند و آن را خم کرده و یا برش دهند و با سیم‌های آرماتوربندی ببندند، آرماتور نام دارد.

ویژگی های آرماتور چیست؟

به منظور بالا بردن مقاومت بتن در برابر نیروهای کششی و برشی باید امکانی فراهم شود تا نیروهای وارد شده به بتن به زمین منتقل شوند. این کار با استفاده از میلگرد به کار رفته در بتن صورت می‌گیرد و فشارهای بتن به آرماتور وارد می‌شود. آرماتور به دلیل مقاومت کششی و برشی استحکام سازه را زیاد می‌کند.

برای عملکرد بهتر آرماتور، بر روی میلگرد مصرفی فعالیت‌هایی مانند آجدار کردن آن صورت می‌گیرد تا از حرکت میلگرد در داخل بتن ممانعت شود.

انواع آرماتور براساس استاندارد DIN488

براساس این استاندارد که به کشور آلمان مربوط می‌شود ، آرماتور مصرفی در سازه ساختمان شامل 3 دسته می‌شود که عبارتند از:

میلگرد: میلگرد که مهم‌ترین عنصر در آرماتوربندی ساختمان‌ها است، برای بالابردن مقاومت سازه مصرف می‌شود.
شبکه: شبکه‌ها به شکل مقاطع ضربدری و به وسیله جوشکاری و به منظور افزایش استحکام برشی به یکدیگر وصل می‌شوند.
سیم: سیم‌ها برای بستن آرماتور بوده و به شکل قرقره‌ای و صاف وجود دارند.

کاربرد آرماتور چیست؟

به طور کلی در پاسخ به این پرسش که کاربرد آرماتور چیست می‌توان گفت که برای افزایش مقاومت بتن‌ها کاربرد دارند و از آن‌ها در سازه‌های مختلف مانند پل، ساختمان، سد، اسکله، اتوبان و غیره استفاده می‌شود.

بتن چیست؟

برای توضیحات بیشتر درمورد آرماتور و بیان علت استفاده از آن به تعریف بتن می‌پردازیم.

وقتی سیمان، آب و چند ماده دیگر را با یکدیگر مخلوط کنند، بعد از سفت شدن آن، بتن به دست می‌آید. بتن در برابر نیروهای فشاری مقاومت بالایی دارد اما نسبت به فشارهای کششی و برشی مقاومت زیادی نداشته و آسیب پذیر است.

برای برطرف کردن نقطه ضعف بتن و بالا بردن مقاومت آن در برابر نیروهای کششی و برشی و جلوگیری از ترک خوردن بتن از آرماتور استفاده می‌شود.

درواقع برای انتقال فشارهای وارده بتن سازه به زمین، از میلگرد آرماتور استفاده می‌شود. برای ساخت سازه با مقاومت بالا از مجموع آهن و بتن در کنار یکدیگر استفاده می‌شود.

به تعبیری دیگر برای افزایش مقاومت فشاری از بتن و برای بالا بردن مقاومت برشی و کششی از آرماتور کمک می‌گیرند.

انواع کاربرد آرماتور در بتن

آرماتورهای مصرفی در بتن سازه‌ها در اشکال متنوعی موجود و کاربرد دارند که شامل موارد زیر می‌باشند:

خاموت: خاموت‌ها برای پیشگیری از جابه‌جا شدن و بیرون زدن آرماتور طولی و پیشگیری از افزایش ترک‌ها کاربرد دارند.

میلگرد راستا: این میلگرد به منظور بالا بردن استحکام کششی بتن است.
سنجاقی: سنجاقی به منظور افزایش مقاومت برشی خاموت و متصل کردن خاموت و آرماتور طولی مصرف می‌شود.
خرک: به منظور جایگذاری دو شبکه متوالی و با فاصله مشخص شده در قالب‌ها در بتن‌ریزی کف کاربرد دارد.
رکابی: رکابی حفظ آرماتورهای طولی در بتن ریزی دیوارها و دال‌ها استفاده می‌شود و مانند حرف U انگلیسی است.

آرماتور بندی چیست؟

به فرآیند درگیر کردن بتن با میلگرد و مقاطع فولادی تولیدشده از میلگرد، آرماتوربندی می‌گویند.

انواع میلگرد مصرفی برای آرماتوربندی

میلگردهای تولیدی انواع زیادی دارند که هر کدام به منظور خاصی تولید می‌شوند و از نظر مقاومت نیز با یک‌دیگر متفاوت هستند که عبارتند از:

1. میلگرد A1 : این میلگرد بدون آج و به صورت یکدست است.
2. میلگرد A2: میلگرد آجدار و نیمه سخت است.
3. میلگرد A3: میلگرد آج‌دار و از نوع سخت است.

مزیت آرماتوربندی در ساخت و ساز

مزایای استفاده از آرماتوربندی در ساخت و ساز شامل موارد زیر می‌شود:

• استفاده از آرماتوربندی در سازه های بتنی باعث بالا رفتن مقاوت کششی و برشی در سازه می شود
• افزایش قابلیت متراکم سازی و فشردن بتن آرماتوردار در مقایسه با بقیه مصالح ساختمانی
• آرماتوربندی میزان استحکام سازه در مقابل آب و آتش را افزایش می‌دهد.
• قابلیت شکل‌دهی به بتن با استفاده از آرماتوربندی
• پیشگیری از سقوط ساختمان

معایب آرماتوربندی در ساخت و ساز

آرماتوربندی در ساخت و ساز با معایب زیر همراه است:

• باید توجه داشت که هرچند بتن آرمه و آرماتوربندی در مقاومت سازه اثرگذار است، اما مواد تشکیل‌دهنده بتن و سایر موارد نیز در مقاومت نهایی ساختمان تاثیرگذار هستند.
• شکل‌دهی به بتن آرماتوردار هزینه زیادی دارد.
• انقباضات در بتن منجر به ترک‌خوردگی و کم شدن مقاومت بتن آرمه می‌گردد.

قیمت آرماتور بندی

قیمت دستمزد، محاسبه و اجرای آرماتوربندی به وزن و نوع میلگرد، نحوه بتن‌ریزی و غیره بستگی دارد.

جمع بندی

همان‌طور که در این مقاله اشاره شد افراد زیادی میلگرد و آرماتور را به یک معنی دانسته و به جای یکدیگر به کار می‌برند، درصورتی که میلگرد و آرماتور با یکدیگر متفاوت هستند. به همین خاطر در این مطلب به توضیحات مفصلی درباره این‌که آرماتور چیست، انواع، معایب و مزایای آن و تفاوت آن با میلگرد پرداخته شده است. در واقع هنگامی که میلگرد را در بتن سازه استفاده می کنند و آن را خم کرده و یا برش می‌دهند و با سیم‌های آرماتوربندی می‌بندند، آرماتور نام دارد.

منبع (Resource): steel armature bar

سوالات متداول