با ۴ تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی آشنا شوید

صنعت ساختمان سازی امروزه به یکی از مهم‌ترین صنایع تبدیل شده است و افراد بسیاری در سرتاسر دنیا در ارتباط با این حوزه فعالیت می‌کنند. یکی از قسمت‌های اصلی در هر ساختمان و سازه‌ای، سقف تیرچه بلوک آن می‌باشد. تقویت و افزایش مقاومت این بخش بر عهده مقاطع فولادی تحت عنوان میلگردها است.

با وجود آن‌که انواع مختلفی از میلگرد در یک ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، در سقف تیرچه بلوک الزاما میلگردهای ادکا و ممان منفی بکار گرفته می‌شوند. به علت تعدد مصالح مصرفی در این صنعت، برخی از افراد این مقاطع را با یک‌دیگر اشتباه می‌گیرند. به همین خاطر در ادامه قصد داریم به بررسی تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی بپردازیم. با شاهین فلز سپاهان تا انتهای مطلب همراه شوید.

میلگرد ادکا چیست؟

میلگرد اتکا که در بازار آهن آلات با عنوان میلگرد اوتکا یا عصایی نیز شناخته می‌شود، یکی از انواع میلگردهای فولادی بوده که نصب آن در محل اتصال تیر سقف به تیرچه صورت می‌گیرد. واژه ادکا در زبان روسی، اردک ترجمه می‌شود. به همین علت و به جهت شباهت این میلگرد با گردن اردک، این مقطع به این شکل نام‌گذاری شده است.

به علت آن‌که تیرچه‌ در سقف بر روی بال پایینی تیر قرار داده می‌شود، امکان دارد که فضای نشیمن دچار فضای خالی شود. این فضای خالی به کمک میلگرد ادکا پر شده و در هنگام وقوع حوادثی همچون زلزله، از ریزش سقف جلوگیری می‌نماید. لازم به ذکر است که میزان زاویه خمش در این میلگرد به میزان 180 درجه می‌باشد.

مزایای استفاده از میلگرد اوتکا چیست؟

علاوه بر برطرف نمودن فضای نشیمن تیرچه سقف که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، استفاده از میلگرد اوتکا با مزایای زیر همراه می‌باشد:

• جلوگیری از ترک خوردگی سقف از محل تیر حمال
• پیشگیری از ارتعاشات و میزان خیز سقف
• جلوگیری از تخریب سقف به هنگام از هم گسیختگی سازه در زمان زلزله
• تحمل بار و فشار وارد شده از طبقات بالایی بر میلگرد کششی اصلی

میلگرد ممان منفی چیست؟

یکی دیگر از میلگردهای کاربردی در صنعت عمران که برای افزایش مقاومت و استحکام سقف تیرچه و بلوک مورد استفاده قرار می‌گیرد، میلگردهای ممان منفی هستند. عمده کاربرد این میلگرد در سازه از بین بردن میزان لنگر منفی دال سقف است.

این امر به آن علت است که برخلاف آن‌چه که از نظر بعضی افراد تصور می‌شود، به هنگام اجرای تیرچه بلوک، دهانه ساده و با لنگر صفر بنا نمی‌شود؛ بلکه به علت آن‌که دال بتنی سقف یکپارچه می‌باشد، میزان لنگر منفی خواهد بود.

به همین خاطر لازم است که برای از بین بردن لنگر منفی و تحمل این لنگرها، از میلگرد ممان منفی استفاده شود. هنگامی که این میلگردها بکار گرفته می‌شوند، نیروی کششی ناشی از لنگر منفی در بخش بالایی دال، خنثی خواهد شد. این امر با قرارگیری میلگرد ممان منفی در قسمت بالای دال بتنی سقف و میان دو دهانه مجاور، امکان‌پذیر خواهد بود. زاویه خم این میلگرد حداقل 90 درجه بوده و به علت آن‌که کاربردی مشابه در نواحی ابتدایی و انتهایی تیرچه دارا است، سرتیرچه نیز نامیده می‌شود.

استفاده از میلگرد ممان منفی سبب تقویت و افزایش استحکام سقف تیرچه بلوک در حوادث طبیعی همچون زلزله شده و منجر به آن خواهد شد که از ریزش سقف به طور کامل جلوگیری شود. لازم به ذکر است که برای ساخت این میلگرد، از میلگردهای آجدار سایز 8، 10، 12 و در مواردی 14 استفاده می‌شود.

کاربرد میلگرد ممان منفی چیست؟

همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم، مهم‌ترین کاربرد میلگرد ممان منفی در ساختمان، برطرف نمودن میزان لنگر منفی دال سقف می‌باشد که سبب آن خواهد شد که از ریزش سقف جلوگیری شود و نیروی کششی لنگر منفی در قسمت بالایی دال، خنثی گردد.

تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی چیست؟

حال که هر کدام از میلگردهای اوتکا و ممان منفی را به‌ تفصیل بررسی نمودیم، لازم است که به بررسی تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی بپردازیم. این دو مقطع فولادی در عین آن‌که در مواردی مشابه با هم‌دیگر هستند، اختلافاتی نیز دارند.

به عنوان مثال هر دو این مقاطع به افزایش استحکام سقف و افزایش مقاومت ساختمان نسبت به زلزله کمک می‌کنند و از ترک خوردگی سقف، ارتعاش و خیز سقف و میزان بار به میلگرد کششی ممانعت به عمل می‌آورند. در ادامه تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی را بیان نموده‌ایم:

• تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی در کاربرد

عمده کاربرد میلگردهای ادکا جلوگیری از ایجاد ترک‌های برشی می‌باشد، در مقابل میلگرد ممان منفی از نیروی کششی ناشی از لنگر منفی در قسمت فوقانی دال جلوگیری می‌نماید.

• تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی در شکل ظاهر

یکی دیگر از تفاوت‌های این دو میلگرد در شکل ظاهری آن‌ها می‌باشد. شکل ظاهر و خم میلگرد ادکا به گردن اردک شبیه می‌باشد؛ این در حالی است که نوع انحنا و شکل میلگرد ممان منفی، به عصا شباهت بیش‌تری دارد.

• تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی در الزام بکارگیری آن‌ها

دیگر تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی که حائز اهمیت بسیاری می‌باشد، تفاوت در ضرورت استفاده از آن‌ها است. بکارگیری میلگرد ممان منفی به علت وجود کشش در دو سر تیرچه، گریز ناپذیر است. به همین خاطر لازم است که از این میلگرد در سقف تیرچه بتنی استفاده شود.

در مقابل میلگردهای اوتکا هنگامی مورد استفاده قرار می‌گیرند که مقاومت برشی در بخش انتهایی تیرچه کافی و به اندازه نباشد. به عبارت دیگر برخلاف میلگرد ممان منفی، استفاده از میلگرد اوتکا در تمامی موارد ضرورت ندارد و تنها به هنگام تامین ظرفیت برش در قسمت پایانی تیرچه، کاربری دارند.

• تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی از لحاظ نصب و روش اجرا

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های میان این دو میلگرد، روش اجرا و نصب آن‌ها می‌باشد. میلگردهای ادکا یا اوتکا در حدود 12 سانتی‌متر از میلگرد‌های کششی به جهت داخل نصب شده و یا در بخش انتهایی تیرچه و سطح مقطعی به‌ مقدار میلگرد کششی قرار داده می‌شوند.

در مقابل، میلگرد ممان منفی در محل تکیه‌گاه با در نظرگیری میزان 15 درصد لنگر خمشی بین دهانه نصب خواهد شد. همچنین به علت وجود لنگر منفی در هر دو طرف تیرچه، لازم است که میلگرد ممان منفی بر سر تیرچه نصب گردد. نصب میلگرد ممان منفی به نحوی است که حداقل تا 1.5 دهانه آزاد، از تکیه‌گاه به سمت درون دهانه، ادامه پیدا کند.

جمع بندی

میلگرد ادکا و ممان منفی دو میلگرد فولادی پرکاربرد در صنعت ساختمان سازی به شمار می‌روند که به ترتیب در تامین ظرفیت برش در قسمت پایانی تیرچه و برطرف نمودن میزان لنگر منفی دال سقف کاربرد دارند. این دو میلگرد فولادی در شکل ظاهری، کاربرد، ضرورت استفاده و نحوه نصب و اجرا متفاوت می‌باشند.

منبع (Resource): سقف تیرچه و بلوک

سوالات متداول