میلگرد تقویتی چیست + انواع، ویژگی ها و ۳ کاربرد

میلگرد تقویتی یکی از انواع میلگردهای فولادی محسوب می‌شود و همان‌طور که از نام آن بر می‌آید، در تقویت اقسی نقاط سازه، اثرگذار می‌باشد. این میلگرد با افزایش مقاومت کششی و خمشی بتن، مقاومت ساختمان را به حد قابل توجهی بهبود می‌دهد. در مقاله پیش رو ضمن پاسخ به این سوال که میلگرد تقویتی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد، قصد داریم به بررسی علت اهمیت استفاده از این میلگرد در سازه بپردازیم، انواع آن را بررسی کرده و کاربردهای آن را معرفی نماییم.

میلگرد تقویتی چیست؟

میلگردهای تقویتی یکی از انواع میلگردهای فولادی هستند که با هدف تحمل نیروهای فشاری و کششی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از آن‌جایی که بتن به تنهایی توان تحمل بار زیاد را دارا نمی‌باشد و نیروی کششی پایینی دارد، در کنار میلگردهای تقویتی در سازه مورد استفاده قرار گرفته و مقاومت ساختمان را افزایش می‌دهد.

لزوم استفاده از میلگرد تقویتی چیست؟

همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم، نیروی کششی بتن برای برای تحمل فشار کششی، قابل توجه نیست و پایین می‌باشد. از طرفی بکارگیری میلگرد، ضعف مقاومت کششی بتنی را جبران می‌نماید. با این وجود به لحاظ مهندسی، امکان استفاده از بیش از یک یا دو میلگرد با قطر و طول یکسان وجود ندارد.

به همین علت در بخش‌هایی همچون فونداسیون و ستون از میلگردهای تقویتی استفاده می‌کنند. این میلگردها مقاومت کششی ساختمان را تقویت می‌کنند و عواملی همچون قطر، ارتفاع و فواصل آن‌ها از هم‌دیگر بر میزان استحکام میلگردهای تقویتی اثرگذار خواهند بود.

انواع میلگرد تقویتی کدام است؟

حال که به بررسی آن پرداختیم که میلگرد تقویتی چیست، انواع را معرفی خواهیم کرد. خمکاری میلگرد به طرق مختلفی صورت می‌گیرد و انواع میلگردهای تقویتی زیر را حاصل می‌شود:

میلگرد تقویتی خرک– از لحاظ شکل ظاهر، این میلگرد شبیه به سوزن منگنه می‌باشد و دو لبه آن به دو جهت مختلف خم شده هستند. ارتفاع، عرض پایه، عرض خرک، فاصله و قطر میلگردها برحسب ابعاد فونداسیون و مقدار میلگرد فوقانی که خرک لازم است تحمل نماید، تعیین می‌گردد.

از میلگرد تقویتی خرک برای کار گذاشتن دو شبکه میلگرد متوالی افقی با فاصله معین در قالب بتن استفاده می‌کنند. این میلگرد برای بستن آرماتورهای فوقانی فونداسیون کاربرد دارد و به نحوی می‌توان آن را با میلگرد خاموت جایگزین کرد؛ چراکه از خاموت نمی‌توان در فونداسیون استفاده کرد.

میلگرد تقویتی خاموت– کاربرد این میلگرد مشابه با نوع خرک است؛ با این تفاوت که به جای آن‌که در فونداسیون بکار گرفته شود، در ستون کاربرد دارد. میلگردهای خاموت به شکل L یا U خم می‌شوند و برای ستون‌های مرتفع و جلوگیری از کمانش آن‌ها کاربرد دارند.

میلگرد تقویتی سنجاقی– در ساخت این میلگرد به طور معمول از میلگرد با گرید A2 استفاده شده و دارای ظاهری شبیه به سنجاق می‌باشد. این میلگرد امکان اتصال میلگرد خاموت را به میلگرد طولی ستون دارا می‌باشد.

میلگرد تقویتی رکابی– میلگرد رکابی، از لحاظ ظاهری شبیه به حرف U می‌باشد و دو لبه آن به داخل خم شده و باز است. این میلگرد برای برای نگهداشتن میلگردهای طولی و عمودی دیوارهای برشی کاربری دارد.

میلگرد تقویتی راستا– میلگرد تقویتی راستا، تقریبا بلند است و لبه‌های منحنی شکل دارد.

میلگرد ممان منفی– میلگرد ممان منفی از لحاظ ظاهر شبیه به عصا می‌باشد؛ چراکه یک جهت آن به داخل خم شده است.

میلگرد تقویتی اتکا– میلگرد اتکا سری خم شده به شکل گردن اردک دارا می‌باشد.

ویژگی های میلگرد تقویتی چیست؟

مشخصات و ویژگی‌های میلگرد تقویتی را می‌توان در موارد زیر خلاصه نمود:

• امکان تولید این میلگرد به صورت کلاف یا شاخه وجود دارد.
• بکارگیری این میلگرد در سازه سبب تقویت مقاومت کششی خواهد شد.
• قطر میلگردهای تقویتی به ‌طور حدودی بین 6 تا 16 میلی‌متر می‌باشد.
• امکان ساخت میلگرد تقویتی به 2 شکل آجدار و بدون آج وجود دارد.
• از شمش‌های فولادی نورد گرم برای ساخت این میلگرد استفاده می‌شود.
• فاصله میان این میلگردها متاثر از اندازه آن‌ها می‌باشد.
• این میلگرد امکان خم شدگی تا 180 درجه را دارا است.

کاربردهای میلگرد تقویتی چیست؟

در بخش‌های مختلفی از یک ساختمان می‌توان از میلگردهای تقویتی استفاده کرد که شامل موارد زیر می‌شود:

• کاربرد میلگرد تقویتی در تیرچه بلوک

تیرچه، به بخشی از سازه اطلاق می‌شود که بار زیادی را تحمل می‌نماید. به طور معمول در تیرچه از میلگردهای آجدار استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است که در مواردی، تعدادی میلگرد تقویتی نیز به آن اضافه می‌شود.

برای استفاده از میلگرد در تیرچه، لازم است موارد زیر رعایت گردد:

• میلگرد مصرفی حتما از نوع آجدار باشد.
• طول میلگرد باید کم‌تر از تیرچه باشد و درون بتن قرار گیرد؛ به آن معنا که بتن‌ریزی بر روی میلگردهای تقویتی انجام گیرد.

لازم است نکات زیر در اجرای میلگرد تقویتی در تیرچه رعایت گردد:

1. چیدمان میلگردها، نحوه قرارگیری و فاصله‌ از هم‌دیگر حائز اهمیت بسیاری است.
2. لازم است تعیین طول میلگرد از روی نمودارهای لنگر خمشی صورت گیرد.
3. به‌طور معمول برای تقویت سقف‌های تیرچه و بلوکی، از میلگردهای آجدار استفاده می‌نمایند.

• کاربرد میلگرد تقویتی در فونداسیون

فونداسیون یا پی ساختمان، از اصلی‌ترین و مهم‌ترین اجزای ساختمان به حساب می‌آید و وزن کلی ساختمان ابتدا به اسکلت، پس از آن به ستون‌ها و نهایتا به فونداسیون انتقال داده خواهد شد. بدین ترتیب، لازم است فونداسیون دارای استحکام قابل توجهی باشد که بتواند چنین باری را تحمل نماید.

میلگردهای تقویتی برای آن‌که در فونداسیون استفاده شوند، لازم است در ابتدا خم‌کاری و برشکاری گردند. سپس برای وارد شدن به بخش اصلی فونداسیون، بکار گرفته می‌شوند. این میلگرد، به طور هم‌زمان با جایگذاری میلگردهای معمولی نصب شده و در قسمت پایینی فونداسیون قرار داده می‌شود. چنان‌چه مهندس سازه تشخیص دهد، از میلگرد تقویتی در نواحی بالاتر نیز استفاده می‌نمایند.

• کاربرد میلگرد تقویتی در دیوار برشی

یکی از اجزای مهم که برای افزایش استحکام سازه‌ها در برابر حوادثی همچون زلزله، بادها و شدید ساخته می‌شود، دیوارهای برشی هستند. دیوارهای برشی به طور معمول به‌ شکل مستقیم به فونداسیون متصل شده و در قسمت خارجی ساختمان نصب می‌گردند.

دیوار برشی دارای دو نوع مونولیتیک و جفت می‌باشد که بسته به نظر مهندس سازه، نوع مورد نیاز تعیین می‌گردد. بکارگیری میلگرد تقویتی در این قسمت سبب بهبود و افزایش استحکام و همچنین پیشگیری از کمانش دیوار برشی خواهد شد.

یکی از معایب استفاده از میلگرد تقویتی در کنار دیوار برشی ، بتن‌ریزی اطراف دیوار و قسمت‌های نزدیک به پی ساختمان می‌باشد که برای رفع این مشکل یا از میلگردهای تقویتی با قطر بالاتر استفاده می‌شود و یا میلگردهای سراسری اصلی بیش‌تر و میلگرد تقویتی کم‌تر می‌شود.

روش محاسبه وزن میلگرد تقویتی چیست؟

از آن‌جایی که با محاسبه وزن میلگرد می‌توان به طور حدودی هزینه پروژه ساخت و ساز را برآورد کرد، در ادامه فرمول محاسبه وزن این میلگرد را ارائه نموده‌ایم:

تعداد میلگردهای تقویتی کل پروژه × طول کلی یک عدد میلگرد تقویتی × وزن کلی یک عدد میلگرد تقویتی

آرماتوربندی میلگرد تقویتی چگونه انجام می‌شود؟

به طور کلی به خمکاری میلگرد و اتصال آن‌ها به هم‌دیگر، آرماتوربندی گفته می‌شود. پس از تعیین تعداد و نوع میلگردهای تقویتی، لازم است این میلگردها و دیگر انواع، به صورت هم‌زمان آرماتوربندی شوند. شکل آرماتوربندی میلگردهای تقویتی انواع مختلفی همچون اتکا و خرک دارد.

به کمک میلگرد تقویتی راستا، میلگرد تقویتی خاموت، میلگرد تقویتی سنجاقی و میلگرد تقویتی رکابی نیز می‌توان اشکال مختلف آرماتوربندی را به کار گرفت که هر کدام کاربرد منحصر به خود را دارا هستند. آرماتورهای گوناگون با در نظرگیری دو عامل زیر انتخاب خواهند شد:

• المان‌های مربوط به سازه

درنظرگیری این موضوع که آرماتورها به کدام بخش از سازه (فونداسیون، دیوار، سقف، دال، ستون و غیره) مربوط هستند، تاثیر بسیاری در انتخاب صحیح از آرماتور دارد.

• المان‌های مرتبط با میلگرد

این موضوع که میلگردهای تقویتی دارای چه طول، قطر و یا وزنی باشند، در انتخاب نوع آرماتور مناسب تاثیر بسیاری دارد. همچنین تعیین ویژگی‌هایی همچون وجود یا عدم وجود خم و یا شکستگی، مربوط به این قسمت می‌باشد.

نقشه خوانی میلگرد تقویتی چیست؟

در هر ساختمان از میلگردهای مختلفی استفاده می‌شود. به همین خاطر لازم است در نقشه ساختمان، انواع میلگردهای استفاده شده و مشخصات هر کدام درج شود. برای آن‌که نقشه شلوغ نشود و خوانا بماند، از حروف سمبلیک یا نمادین برای نمایش اطلاعات استفاده می‌نمایند. به عنوان مثال، فرم نمایش اطلاعات میلگردها با حروف نمادین به صورت AØB@C است.
در صورتی که در کنار این نماد، کلمه‌ add بیاید، برای میلگردهای تقویتی و  چنان‌چه این کلمه نیاید، برای میلگردهای اصلی سازه خواهد بود. هر یک از این حروف، نشان دهنده یک پارامتر در میلگرد می‌باشند:

• A- تعداد میلگرد
• B- قطر میلگرد (بر اساس میلی متر)
• C- فاصله میلگردها (بر اساس سانتی متر)

جمع بندی

میلگرد تقویتی یکی از انواع میلگردهای فولادی بوده که عدم مقاومت کششی بتن را جبران می‌نماید و مقاومت کلی یک سازه را افزایش می‌دهد. میلگردهای تقویتی در بخش‌هایی همچون فونداسیون، تیرچه بلوک و دیوار برشی بکار گرفته می‌شوند و به علت برخورداری از خاصیت انعطاف پذیری، امکان خم تا 180 درجه را دارا هستند.

منبع (Resource): What Is A Reinforcement bar

سوالات متداول