یکی از اصلی‌ترین مقاطعی که در پروژه‌های ساختمان سازی به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند، میلگردهای فولادی هستند و به‌طور کلی مقاومت ساختمان و سازه را در برابر انواع نیرو و فشار بهبود می‌بخشند. یکی از انواع میلگرد که با دیگر انواع آن کاربری نسبتا متفاوتی دارد، میلگرد زیگزاگ است.
این میلگردها ساختار و چیدمان خاصی دارند که منجر به استفاده از آن‌ها در خرپا خواهد شد. در ادامه، مطالبی مفید در ارتباط با کاربرد و نحوه بکارگیری آن در سازه ضمن معرفی بیش‌تر این مقطع ارائه خواهیم کرد. تا انتها با شاهین فلز همراه باشید.
میلگرد زیگزاگ چیست؟
میلگرد زیگزاگ یا میلگرد خرپا به انگلیسی Steel structure rebar truss girder نامیده می‌شود و از 3 میلگرد آجدار با گرید و استاندارد A3 و یک میلگرد ساده و بدون آج با گرید و استاندارد A1 تولید می‌گردد. این میلگرد به علت آن‌که در قسمت عرضی آن به شکل زیگزاگی می‌باشد، با این عنوان شناخته می‌شود.
همچنین به علت آن‌که اصلی‌ترین کاربرد آن در ساخت خرپا است، بعضی از افراد آن را عنوان میلگرد خرپا نیز می‌شناسند. به‌طور کلی استفاده از این مقطع مقاومت سقف و مقاومت کششی بتن را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
انواع مختلف میلگرد که در ساخت این مقطع استفاده می‌شود، میلگرد عرضی، پایینی و بالایی هستند که به کمک عملیات جوشکاری و یا قلاب کردن آن‌ها به هم‌دیگر متصل خواهد شد.
میلگرد خرپا چگونه ساخته می‌شود؟
به‌طور کلی میلگردهای خرپا به علت پیچیدگی ساختار، لازم است که به صورت پیش ساخته تولید گردند. روش ساخت این میلگردها به 2 شکل زیر است:
- روش دستی
برای ساخت میلگرد خرپا به شیوه دستی به 3 شاخه میلگرد آجدار و تعدادی میلگرد ساده نیاز می‌باشد. در آغاز میلگردهای آجدار را در کنار یک‌دیگر قرار می‌دهند و با تعیین محل مشخص، آن را برشکاری می‌نمایند. پس از آن میلگردهای ساده را به شکل V درمی‌آورند تا حالتی زیگزاگی به خود گیرد. پس از آن برشکاری میلگرد در اندازه مشخص انجام می‌شود. در این روش اتصال اجزا به هم‌دیگر به 2 شکل جوشکاری و قلاب کردن امکان‌پذیر می‌باشد. در روش جوشکاری از دستگاه جوشکاری و الکترود استفاده می‌کنند که کاربرد زیادی دارا است.
در مقابل برای قلاب کردن میلگردها را در اندازه‌هایی بلندتر بکار می‌گیرند و برای متصل نمودن، آن‌ها را بعد از خم نمودن به شکل قلاب درمی‌آورند. در این روش قسمت پایینی که متصل کننده میلگردهای آجدار است، قلاب خواهد شد.
این در حالی است که برای قسمت بالایی از جوشکاری استفاده می‌شود. استفاده از روش دستی با معایبی همچون افزایش وزن محصول، زمان‌بر بودن، کاهش دیواره میلگرد در محل اتصال، کیفیت پایین‌تر خروجی و احتیاج به نیروی کار بیش‌تر همراه است.
- روش مکانیزه
همان‌طور که از نام آن مشخص است، برخلاف نوع قبل، میلگرد با این روش به شیوه ماشینی تولید می‌گردد. در ساخت میلگرد زیگزاگ به روش مکانیزه ابتدا میلگردهای طولی را بر روی هم‌دیگر کلاف می‌کنند. پس از آن به کمک دستگاه‌های مشخص صاف‌کاری شده و تحت کشش قرار می‌گیرند.
پس از آماده‌سازی میلگرد پایینی و بالایی، میلگرد عرضی به کمک دستگاه فشار خمکاری شده و به صورت V شکل درمی‌آید. در مرحله بعد نوبت به متصل نمودن مقاطع به هم‌دیگر می‌رسد که به روش الکتریکی و جوش نقطه‌ای امکان‌پذیر خواهد بود. محصول نهایی و تولید شده با این روش طول بلندی دارند و بسته به نوع کاربرد، برشکاری می‌شوند.
افزون بر آن‌که مقطع بدست آمده به کمک این روش دقت و کیفیت بالایی دارد، به علت کاهش خطا در تولید نیز دارای استحکام زیادی می‌باشد، نسبت به نوع دستی مقرون به صرفه‌تر و سریع‌تر است، از کاهش دیواره میلگرد در محل اتصال جلوگیری می‌نمایند، امکان استفاده مفتول با قطر بالا وجود خواهد داشت، گل جوش شکل نمی‌گیرد و میلگرد عرضی خمکاری شده یکنواخت می‌باشد.
انواع میلگردهای خرپا کدامند؟
انواع مختلف از میلگردهای زیگزاگ با اجزای مختلف تولید شده و در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند که شامل موارد زیر می‌شود:
- میلگرد خرپای تولیدی با نبشی– در این نوع، نبشی‌ها به جای میلگرد پایین و بالا استفاده می‌شوند.
- میلگرد خرپای تولیدی با تسمه فولادی– در این میلگرد تنها قسمت عرضی دارای میلگرد است.
- میلگرد خرپا یا زیگزاگ تکی– یک ردیف میلگرد آجدار در بخش بالایی و پایینی زیگزاگ تکی وجود دارد.
- میلگرد خرپا یا زیگزاگ دوبل– در این نوع، دو عدد میلگرد قسمت پایینی و بالایی را تشکیل می‌دهند.
اجزای تشکیل دهنده میلگرد زیگزاگ چیست؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، میلگرد زیگزاگ از اجزای مختلفی مانند میلگرد عرضی، بالایی و پایینی تشکیل می‌شوند که در ادامه به بررسی کاربرد هر کدام در این میلگرد خواهیم پرداخت:
میلگرد عرضی
از میلگردهای ساده و بدون آج در بخش‌های عرضی میلگرد استفاده می‌کنند و طریقه نصب آن‌ها به شکل اریب یا هفت و هشتی است. شکل ظاهر و نحوه چیدمان این میلگردها به علت تحمل نیروی برشی است. میلگردهای عرضی علاوه بر آن‌که منجر به اتصال بخش بالایی و پایینی می‌شوند، بتن را به صورت پیوسته نگه می‌دارند، از شکستن میلگرد آجدار جلوگیری می‌نمایند و بار را به میلگردهای پایین و بالا منتقل می‌کنند.
میلگرد بالایی
برخلاف نوع قبل میلگرد بالایی شامل میلگردهای آجدار می‌شود که وجود آن سبب تحمل نیروی فشار ناشی از وزن تیرچه زیگزاگ و وزن وارده خواهد شد. عواملی همچون انبساط و انقباض نیز سبب اعمال فشار بر تیرچه خواهند شد. بدین ترتیب با وجود میلگرد بالایی که عملکردی همچون بال تیرآهن دارد، فشار وارد شده را خنثی می‌نمایند.
میلگرد پایینی یا زیرین
همچون میلگرد بالایی، در این نوع نیز از میلگردهای آجدار با استاندارد A3 استفاده می‌کنند، با این اختلاف که تعداد آن 2 عدد می‌باشد. این میلگردها به کمک میلگردهای زیگزاگی به میلگردهای بالایی متصل می‌گردند. مهم است که میلگردهای پایینی دارای استحکام و مقاومت زیادی باشند؛ چراکه وظیفه تحمل نیروی کششی حاصل از لنگر خمشی و باربری سازه را عهده‌دار هستند.
برخلاف میلگرد بالایی، میلگردهای پایینی عملکردی همچون جان تیرآهن دارا هستند. لازم به ذکر است که میلگردهای پایینی خاصیت کشسانی مناسبی داشته باشند، در غیر این صورت امکان تحمل نیروی اولیه باربری را نخواهند داشت.
کاربرد میلگرد زیگزاگ چیست؟
به دلایلی که تا به این قسمت از مقاله به آن‌ها اشاره کردیم، میلگردهای زیگزاگ کاربردهای بسیاری در صنعت دارا هستند. به عنوان مثال مهم‌ترین کاربرد این میلگرد ساخته تیرچه بتنی می‌باشد. میلگردهای خرپا از وقوع ترک در تیرچه جلوگیری می‌نمایند.
از دیگر کاربردهای میلگرد زیگزاگ می‌توان به تحمل بار مرده سقف سازه اشاره کرد. به عبارت دیگر از میلگردهای زیگزاگ می‌توان به عنوان خرپا، در اسکلت فلزی و ساختمان بتنی استفاده کرد. به‌طور کلی این میلگردها در زیرگذرها، ساخت انواع پل، ساخت سقف سازه‌های مختلف و غیره کاربری دارند.
ضوابط طراحی میلگرد زیگزاگ چیست؟
طراحی و اجرای میلگرد زیگزاگ مطابق با ضوابط و استانداردهای زیر انجام می‌گیرد:
- عدم استفاده از میلگردهای زیگزاگ به هنگام وارد آمدن بار سنگین یا مرتعش
- عدم تجاوز فاصله آزاد میان میان تیرچه از 75 سانتی‌متر
- لزوم بکارگیری میلگردهای دارای استاندارد A1 و A3
- لزوم بیش‌تر بودن عرض از 10 سانتی‌متر و ارتفاع از 3.5 برابر حداقل عرض
- اطمینان از کیفیت و مقاومت آرماتورهای مورد استفاده
- لزوم بکارگیری از میلگرد با حداقل قطر 10 میلی‌متر
جمع بندی
میلگرد زیگزاگ یا میلگرد خرپا یکی از انواع میلگرد می‌باشد که از اتصال اجزای مختلف به هم‌دیگر حاصل می‌گردد و در ساخت تیرچه بتنی کاربرد بسیاری دارد. این محصول از میلگرد عرضی، پایینی و بالایی ساخته شده و روش تولید آن به 2 طریق دستی یا مکانیزه می‌باشد.
منبع(Rebar): Rebar Support
سوالات متداول
نحوه ساخت میلگرد زیگزاگ چیست؟
برای ساخت این میلگرد از 2 روش دستی و مکانیزه استفاده می‌کنند.
قیمت میلگرد زیگزاگ با کدام روش ساخت مناسب‌تر است؟
میلگرد ساخته شده به روش دستی نسبت به روش مکانیزه صرفه اقتصادی بیش‌تری دارد.
