صفر تا صد مراحل ساختمان سازی

صنعت ساختمان سازی یکی از صنایع مهمی است که جوامع امروزی برای پیشرفت و بقای خود وابستگی بسیاری به آن دارند. بدیهی است که در هر صنعت و یا پروژه‌ای اطلاع از چگونگی روند آن، به بهبود کیفیت پروژه کمک بسیاری می‌کند.

صنعت ساخت و ساز و عمران نیز نه تنها از این قاعده مستثنی نیست، بلکه اطلاع دقیق از مراحل ساختمان سازی و اجرای دقیق آن، به ایجاد استقامت و حفظ امنیت سازه کمک بسیاری می‌نماید. به همین علت قصد داریم در مقاله پیش رو به صقر تا صد مراحل ساختمان سازی بپردازیم. با شاهین فلز سپاهان همراه شوید.

معرفی صنعت ساختمان سازی

صنعت ساختمان سازی به انگلیسی building industry نام دارد و همان‌طور که از نام آن برمی‌آید، برای ساخت بنا یا سازه‌ای است که محیط را به دو قسمت خارجی و داخلی تقسیم می‌کند و از مصالح مختلفی همچون آجر، سنگ، مقاطع فولادی، بتن و غیره برای ساخت آن استفاده می‌گردد.

مراحل ساختمان سازی کدام است؟

در ادامه به بررسی دقیق مراحل ساختمان سازی خواهیم پرداخت:

آغاز کار و تهیه نقشه

نقشه‌ کشی از مهم‌ترین مراحل ساختمان سازی است؛ چراکه در این بخش قسمت‌‌های مختلف ساختمان مثل متراژ، زیربنا، تعداد اتاق‌‌ها، تعداد طبقات، نوع کاربری و غیره نشان داده شده و آینده کاری یک ساختمان به تصویر کشیده می‌‌شود.

قبل از اقدام به تهیه نقشه ابتدا باید مدارک زمین توسط شهرداری تایید شود. پس از تعیین دستور تهیه نقشه، لازم است نقشه طراحی گردد و برای تایید نهایی به شهرداری ارسال شود. سپس پروانه ساخت که در حقیقت شناسنامه یک ساختمان است، برای شما صادر می‌گردد.

لازم به ذکر است که در صورت انجام هرگونه تخلف، بسته به میزان آن شهرداری شما را ملزم به پرداخت جریمه نقدی یا ابطال پروانه ساخت یا تخریب بخش تخلف شده می‌کند. بعد از صدور پروانه، زمان انتخاب پیمانکار مناسب و عقد قرارداد می‌رسد.

گودبرداری

از دیگر مراحل ساختمان سازی، گودبرداری است. این مرحله از اساسی‌‌ترین مراحل ساخت ‌و ساز بوده و از اهمیت بسیاری برخوردار می‌باشد. عمق گودبرداری با توجه به تعداد طبقات و میزان بار وارده بر پی ساختمان تعیین می‌‌شود. محاسبات انجام این کار بسیار مهم بوده و لازم است توسط مهندسین متخصص سازه انجام شود. هرگونه اشتباه در انجام محاسبات برای گودبرداری علاوه بر ساختمان و امنیت اشخاص ساکن در آن، برای ساختمان‌‌های اطراف نیز خطرناک خواهد بود.

بتن‌ریزی و آرماتوربندی فونداسیون

در این مرحله داخل گود را با لایه ده الی پانزده سانتی‌متری از بتن مگر پر می‌‌کنند. این لایه بتن، بار وارده به سازه را تحمل می‌‌کند و اجازه نشست کردن ساختمان را نمی‌‌دهد. پس از این مرحله، پی ساختمان را با میلگردهای مش شده، آرماتوربندی می‌کنند.

آرماتوربندی یکی از حیاتی‌ترین مراحل ساختمان سازی است؛ چراکه کل ساختمان قرار است بر روی آن بنا نهاده شود پس باید با دقت و ظرافت صورت گیرد. این مراحل از اهمیت بالایی برخوردار هستند و هرگونه خطا در اجرای آن‌ها ایمنی سازه را پایین می‌‌آورد.

قالب‌بندی و بتن‌ریزی

در این مرحله، با استفاده از قالب‌های چوبی، باید محلی که بتن ریزی شده است را قالب‌بندی نمود. نکته مهم آن است که قالب‌ها باید چرب باشند. علت این امر نیز به این خاطر است که قالب چرب داخل بتن نمی‌چسبد. اجرای این مرحله به استحکام ساختمان کمک زیادی خواهد کرد؛ بنابراین مهم است توسط افراد متخصص و در نهایت دقت انجام گیرد.

انتخاب و اجرای اسکلت اصلی ساختمان

ساختمان‌‎ها هم می‌توانند به صورت فلزی و هم به صورت بتنی ساخته شوند. اگر استحکام سازه برای کارفرما اولویت اصلی باشد، بهتر آن است که اسکلت فلزی انتخاب گردد. در مقابل اگر قصد بر ساخت سازه‌ای مقرون به صرفه باشد، سازه بتنی، گزینه مناسب‌تری خواهد بود.

اولین مسئله در ساخت ساختمان، فونداسیون یا پی آن است. پی به فرآیند مستحکم‌سازی ساختمان گفته می‌شود. در اصل، پی می‌تواند بخش قابل توجهی از نیرویی که توسط ساختمان تولید می‌شود را دریافت کرده و آن را به زمین انتقال دهد. با انتقال نیروی ساختمان به زمین، ارتعاشاتی که ساختمان را تهدید می‌کند، به حداقل می‌رسد و نتیجه این کار، استحکام بالای سازه خواهد بود.

دیوارچینی

از دیگر مراحل ساختمان سازی، دیوارچینی است. دیوارچینی یا با استفاده از آجر و یا با استفاده از دیوارهای پیش‌ ساخته اجرا می‌گردد. البته دیوارهای پیش ‌ساخته هم از استحکام بالاتری برخوردار هستند و هم عایق صوتی و حرارتی بهتری نسبت به آجر به شمار می‌روند.

برای ساخت این دیوارها انرژی زیادی صرف نشده و محیط ‌زیست نیز آلوده نمی‌‌شود؛ ضمن این‌که دیوارهای پیش ‌ساخته، صرفه اقتصادی بیش‌تری نسبت به آجر دارند. دیوار چینی پایان مراحل سفت‌ کاری است و بعد از آن نوبت به مراحل نازک کاری می‌‌‌‌‌‌رسد.

شمشه

این کار برای تراز کردن دیوارها انجام می‌‌شود. بدین صورت که ارتفاع بلندترین و کوتاه‌ترین دیوارها مشخص و با گچ و ماله مسطح می‌گردند.

پوشاندن دیوارها و گچ‌ کاری

در این مرحله از نازک‌کاری روی دیوارها با مخلوطی از گچ و خاک رس پوشانده می‌شود تا برای گچ‌کاری آماده شوند. گچ‌کاری یا همان سفیدکاری نیز با مسطح کردن گچ روی دیوارها انجام می‌پذیرد و سپس کاملا کشته‌کشی شده تا برای رنگ آمیزی مشکلی به وجود نیاید.

کف ‌سازی، آب‌ بندی و فرش کردن کف با ملات

در این مرحله، ابتدا باید کف ساختمان با لایه‌ای از ملات پوشانده شود. پس از خشک شدن، کف خانه را با موزاییک، کاشی و غیره می‌پوشانند و آب‌بندی می‌کنند تا از استحکام آن اطمینان حاصل یابند.

کاشی‌ کاری دیوارها

کاشی کاری دیوارها از آخرین مراحل ساختمان سازی به شمار می‌آید. در این قسمت لازم است کاشی‌‌ها تراز شوند که این کار با شاقول انجام می‌‌شود. بعد از اجرای کاشی‌‌ها و خشک شدن کامل، آن‌ها را با سیمان سفید بند‌کشی می‌کنند.

تکمیل سقف

سقف هم از داخل به وسیله گچ‌‌کاری و هم با سقف کاذب تکمیل خواهد شد که بسته به نظر مالک یک روش، انتخاب و اجرا می‌‌شود. گچ‌ کاری روشی سنتی‌‌تر است و امکان ایجاد طرح‌‌های زیبا روی سقف را ایجاد می‌‌کند. پس از تکمیل سقف نیز نمای ساختمان به عنوان آخرین مرحله ساخت ‌و ساز اجرا می‌‌گردد و بعد از تمیز کردن محل، ساختمان آماده به مالک آن تحویل داده می‌شود.

طراحی در ساختمان‌ سازی

طراحی در صنعت ساخت و ساز خود دارای دو زیر مجموعه زیر می‌باشد:

• روش طراحی ساختمان

در ایران برای طراحی ساختمان از نرم ‌افزار‌های غیراستاندارد و با درصد خطای بالا استفاده می‌کنند. این نرم ‌افزارها برای پروسه طراحی مشکل ایجاد می‌‌کنند؛ زیرا جواب درست و مناسبی در اختیار مهندس طراح به هنگام طراحی قرار نمی‌دهند.

این مشکل بیش‌تر خود را در طراحی‌های مهندسین کم‌تجربه نشان می‌‌دهد، به‌ خصوص اگر زمان کافی در اختیار مهندس وجود نداشته باشد، نتیجه طراحی ایده‌آل نخواهد شد.

• آیین ‌نامه‌ های طراحی ساختمان

متاسفانه کشور ایران برای صنعت ساختمان ‌سازی آیین ‌نامه به خصوصی ارائه نداده است و برای ساخت ‌و ساز از آیین‌ نامه‌ کشورهایی همچون کانادا، نیوزیلند، آمریکا و غیره استفاده می‌شود. آن‌ها آیین‌ نامه‌های خود را براساس بودجه و دارایی خود تنظیم می‌‌کنند، بنابراین این آیین‌ نامه‌‌ها برای کشوری که درآمد سالانه پایینی دارد، مناسب نیستند.

آیین ‌نامه‌‌ها با امور مالی کشور ارتباط مستقیم دارند؛ زیرا آن‌ها تعیین کننده نوع و میزان مصالح مورد نیاز ساختمان ‌سازی هستند. با توجه به این مطلب، استفاده از آیین ‌نامه‌‌های کشورهای دیگر بدون در نظر گرفتن مسائل مالی، منجر به ساخت‌ سازه‌‌های گران و بی‌کیفیت خواهد شد.

طراحی نظارت و اجرای ساختمان

نحوه اجرای طرح به مجریان طرح و کارگران مجری طرح بستگی دارد که در ادامه به شرح کامل آن خواهیم پرداخت:

• مجری طرح در ساختمان

در صنعت ساختمان‌ سازی کارها به دو بخش دولتی و خصوصی تقسیم می‌شوند. در بخش خصوصی به علت تعریف کامل مسئولیت‌‌ها و کلاسه‌ شدن ضوابط، تمام مراحل ساخت ‌و ساز منطقی‌‌تر و بهتر پیش می‌روند. مشکل صنعت در بخش دولتی است که ضوابط خاصی برای انتخاب مجری طرح وجود ندارد و اکثرا برای پرداخت هزینه کم‌تر از استخدام افراد متخصص اجتناب می‌‌کنند‌ و افراد بدون ‌‌صلاحیت برای اجرای طرح انتخاب می‌‌گردند. مجری طرح برای این‌که بتواند بیش‌ترین سود را از ساختمان ببرد، مصالح و آهن ‌آلات بی‌‌کیفیت و ارزان با قیمت میلگرد پایین را برای کل ساختمان برآورد می‌‌کند.

• کارگران اجرا کننده طرح

به دنبال انتخاب مجریان غیرمتخصص، اغلب کارگران غیرحرفه‌‌ای برای کار در محل طرح حاضر می‌شوند. به همین خاطر است که در ایران اکثر ساختمان‌‌های احداث شده زیر حد استاندارد و معیارهای ساخت‌ و ساز هستند. در این مسیر نیز هزینه و انرژی زیادی تلف می‌‌شود.

در مراحل ساختمان سازی از چه مصالحی استفاده می‌شود؟

به طور کلی در صنعت ساخت و ساز و در مراحل ساختمان سازی، از مواد و مصالح گوناگونی استفاده می‌شود که شامل موارد زیر می‎‌باشد:

• آجر
• بتن
• سنگ
• شیشه
• انواع مقاطع فولادی
• سرامیک
• چوب
• پلاستیک‌های فشرده

جمع بندی

در این مطلب به بررسی صفر تا صد مراحل ساختمان سازی پرداخته شد. از آن‌جایی که اجرای دقیق مراحل ساختمان سازی، به حفظ استحکام و افزایش امنیت سازه کمک بسیاری می‌کند، لازم است این موارد توسط شخص متخصص انجام شود. به طورکلی مراحل ساختمان سازی شامل تهیه نقشه، گودبرداری، بتن ریزی و آرماتوربندی و غیره می‌شود.

منبع(Resource): THE 6 STAGES OF CONSTRUCTION

سوالات متداول