تیرچه نیازیت چیست + انواع، کاربرد و 7 مزیت

مقاوم سازی و تامین امنیت در هر صنف و صنعتی حائز اهمیت بسیاری می‌باشد. اهمیت این امر در صنایعی که در ارتباط با جان و زندگی افراد باشد، دو چندان خواهد بود. یکی از اجزای بخصوصی که در ساخت و سرپا نگه داشتن انواع سازه و ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد و مقاومت آن را به طرز قابل توجهی افزایش می‌دهد، تیرچه‌ها هستند. تیرچه به ویژه در سقف منجر به افزایش استحکام می‌گردد. انواع مختلفی از تیرچه مانند تیرچه نیازیت با کاربری نسبتا متفاوت در بازار آهن آلات عرضه می‌شوند که در مطلب پیش رو قصد داریم به معرفی کامل آن بپردازیم.

تیرچه نیازیت چیست؟

تیرچه نیازیت یکی از انواع تیرچه با جان باز می‌باشد. به عبارت دیگر در قسمت جان آن بتن وجود ندارد؛ با این حال ساخت آن کاملا مطابق با استاندارد صورت می‌گیرد. اولین بار در کشور ایران در سال 1380 تیرچه نیازیت به ثبت رسید و به رسمیت شناخته شد.

طراحی خاص این تیرچه سبب آن می‌شود که اجرای تمام سقف‌های سازه‌ای تسهیل گردد و به جای آن‌ها مورد استفاده قرار گیرد. از لحاظ شکل ظاهر این تیرچه مشابه با خرپای ساده مسطح است که دارای اتصال‌های مفصلی می‌باشد و توانایی تحمل وزن سقف پیش از گیرش بتن به طور کامل دارا خواهد بود.

تیرچه نیازیت از اتصال اجزای مختلفی حاصل می‌گردد که شامل مواردی همچون میلگرد، قطعات رزوه‌دار برای اتصالات همچون پیچ و مهره و پروفیل‌های فولادی مانند پروفیل T می‌شود.

اجزای تشکیل دهنده تیرچه نیازیت چیست؟

تیرچه نیازیت متشکل از اجزای مختلفی می‌باشد که شامل موارد زیر می‌شود:

• یال فوقانی– یال فوقانی به کمک سپری یا پروفیل تی تولید می‌گردد که با نام بال فشاری نیز شناخته می‌شود. یال فوقانی به علت برخورداری از شعاع ژیراسیون(فاصله‌ای است که اگر کل جرم جسم را در حلقه‌ای یکنواخت با این شعاع توزیع نماییم، لختی دورانی آن برابر با لختی دورانی جسم اولیه باشد.) مناسب، از ایجاد کمانش جانبی در 2 سمت جلوگیری نماید.

• یال تحتانی– برای ساخت یال تحتانی از تسمه فولادی با گرید ST37 با ضخامت حداقلی 4 میلی‌متر استفاده می‌شود که به تناسب اندازه دهانه، ابعاد متغیر خواهد بود.
• بخش میانی– قطعات داخلی تیرچه به کمک انواع میلگرد با حداقل اندازه 10 میلی‌متر به هم‌دیگر جوشکاری می‌گردد.  قسمت میانی، یال فوقانی را به تحتانی متصل می‌کند و عدم وجود قوس و انحنا در میلگرد سبب واکنش بهتر تیرچه نسبت به نیروهای خمشی و برشی زلزله خواهد شد.
• برشگیر – برشگیر جزو قطعات تقویتی به حساب می‌آید و با هدف تقویت محصول در زمان‌های بحرانی استفاده می‌شود.

تیرچه نیازیت چگونه اجرا می‌شود؟

نحوه اجرای تیرچه نیازیت یکی از مسائل حائز اهمیت است؛ چراکه در تعیین کیفیت نهایی اثرگذار خواهد بود. بدین ترتیب لازم است که این تیرچه‌ها به صورتی در کنار هم‌دیگر قرار داده شوند که پایه مناسبی را برای ساپورت از عرشه سقف فراهم نمایند.

در سازه‌های فلزی مهم است که قسمت انتهایی تیرچه به بخش تکیه‌گاه جوشکاری گردد که دارای طول حداقلی 5 سانتی‌متری می‌باشد. از طرف دیگر در سازه بتنی ، نواحی انتهایی تیرچه از هر طرف به میزان 10 تا 20 سانتی‌متر در درون بتن جای می‌گیرد. به‌طور کلی اجرای اجزای تیرچه نیاز در 3 مرحله زیر خلاصه می‌شود:

1. ساخت خرپا- برای آن‌که سازه توانایی تحمل وزن افراد ایستاده بر سقف را داشته باشد، لازم است که در اولین مرحله خرپا ساخته شود.
2. قرارگیری تکیه‌گاه میانی- پس از آن‌که خرپا ساخته شد، تکیه‌گاه میانی با هدف تحمل بارهای وارده به سقف از سمت بلوک و مصالح به هنگام بتن ریزی، قرار داده می‌شود.
3. جدا نمود دستک‌ها- پس از قرارگیری تکیه‌گاه، دستک‌ها برداشته می‌شوند که سبب آن خواهد شد که تیرچه بتواند به عنوان عضوی کششی، نیروهای وارده به سقف را تحمل نماید.

انواع تیرچه های نیازیت کدامند؟

تیرچه نیازیت به تناسب نوع کاربردی که دارا است، در جنس‌های مختلفی همچون کامپوزیت، فولاد، چوب، بتن و غیره ساخته می‌شود. همان‌طور که انتظار می‌رود، تیرچه نیازیت نسبت به دیگر انواع، کاربرد گسترده‌تری در صنعت ساخت و ساز دارا است و در قسمت‌های مختلفی مانند یال فوقانی، یال تحتانی و جان آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربرد تیرچه نیازیت چیست؟

عمده کاربرد تیرچه‌های نیازیت اجرای عرشه و سقف کامپوزیت می‌باشد. به همین علت جایگزینی مناسب برای تیرچه با جان باز خواهد بود. متصل نمودن تیرچه به تکیه‌گاه به کمک 2 نوع سازه فلزی و بتنی انجام می‌گیرد و در اماکنی که دهانه بلند یا نامنظم دارند، استفاده می‌شود.

مزایای استفاده از تیرچه نیازیت چیست؟

برخورداری از مزایای بسیاری سبب آن شده است که از تیرچه نیازیت به‌طور گسترده در صنایع ساخت و ساز استفاده شود. به‌طور مثال این تیرچه نسبت به انواع دیگر دارای وزن پایین می‌باشد و از آن‌جایی که عمده کاربرد آن در سقف سازه است، سبب عدم فشار آوردن به سقف خواهد شد.

به جز آن امکان اجرای دهانه سقف تا 16 متر را فرآهم می‌آورد و علاوه بر آن‌که در دهانه‌های بلند لرزش ایجاد نمی‌کند، به سقف کاذب نیاز نخواهد داشت. به‌طور کلی مزایای استفاده از تیرچه‌های نیازیت شامل موارد زیر می‌شود:

• به‌طور معمول تیرچه‌های نیازیت دچار تغییر شکل زیاد و انقباض نمی‌شوند؛ چراکه پایداری ابعادی مناسبی دارند.
• باوجود آن‌که این تیرچه خود قیمت بالایی دارد، به‌طور کلی هزینه پروژه ساخت و ساز را چیزی در حدود 30 درصد کاهش می‌دهد.
• تیرچه‌های نیازیت نصب سریعی دارند و سبب افزایش سرعت پروژه خواهند شد.
• یکی از مزایایی که می‌توان برای تیرچه نیازیت نام برد آن است که به هنگام تولید آن می‌توان مشخصات فیزیکی آن از جمله ارتفاع را تغییر داد.
• به علت آن‌که تیرچه نیازیت ساختاری مستحکم دارد، در برابر خمش و فشار نیز مقاومت قابل توجهی داشته و امکان تحمل و کنترل بارهای سنگین وارده را خواهد داشت.
• در ساختمان سازی با بکارگیری تیرچه نیازیت، شمع بندی حتی در دهانه‌های بلند نیز حذف خواهد شد.
• بکارگیری تیرچه نیازیت در ساخت و ساز سبب کاهش تولید ضایعات خواهد شد.

معایب استفاده از تیرچه نیازیت چیست؟

همانند هر محصول دیگری، تیرچه نیازیت در کنار برخورداری از مزایای بسیار، دارای معایبی نیز می‌باشد که در مواقعی برای مصرف‌کنندگان مشکلاتی به‌وجود می‌آورد. این معایب شامل موارد زیر می‌شوند:

1. الزام وجود نیروی متخصص– نصب و اجرای تیرچه نیازیت توسط افراد معمولی امکان پذیر نیست و الزام به وجود افراد ماهر در بکارگیری آن می‌باشد که به نوعی ایجاد محدودیت می‌نماید.
2. ابعاد و سایز بزرگ– کارفرمایان همواره در تلاشند تا لوازم و مصالح، کم‌ترین فضای ممکن را اشغال کنند و از حداقل فضا بیش‌ترین بهره را ببرند. از معایب بزرگ تیرچه نیازیت می‌توان به مصرف فضای زیاد آن اشاره کرد که مکان وسیعی را برای نگهداری می‌طلبد.
3. قیمت بالا– از آن‌جایی که تیرچه نیازیت از اتصال اجزای مختلفی تشکیل می‌گردد، قیمت لوازم مختلفی بر آن اثرگذار خواهد و هزینه نهایی محصول را افزایش خواهد دارد.
4. انتقال حرارت– از دیگر معایبی که می‌توان برای این تیرچه نام برد، عدم برخورداری از خواص مناسب انتقال حرارتی است. به همین علت فرآیند ایزولاسیون حرارتی برای بهبود عملکرد تیرچه در تغییرات دمایی انجام می‌گیرد.

جمع بندی

در این مطلب به بررسی آن‌که تیرچه نیازیت چیست و چه کاربردی دارد، پرداخته شد. تیرچه نیازیت یکی از انواع تیرچه با جان باز است و در قسمت جان آن بتن وجود ندارد. این تیرچه در جنس‌های مختلفی همچون چوبی، فولادی، کامپوزیت و غیره تولید می‌گردد و در اجرای سقف کامپوزیت و عرشه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

منبع(Resource): What Are Floor Joists and How Do They Work

سوالات متداول