از ابتدا تا انتهای ساخت یک ساختمان مراحل مختلفی طی می‌شود تا آن بنا سرپا گردد. اما می‌توان گفت که تقریبا هیچ‌کدام از این مراحل در وهله اول به اندازه نماکاری زیبا به چشم نمی‌آیند و مخاطب را جذب نمی‌کنند. مهندسین عمران و معماری از متریال مختلفی برای نمای یک ساختمان استفاده می‌کنند. بتن اکسپوز یکی از این موارد است که به علت دارا بودن مزایای مختلف، محبوبیت خاصی میان اهل صنعت پیدا کرده است. در ادامه مطلب قصد داریم این متریال را بیش‌تر معرفی نماییم و به بررسی انواع آن بپردازیم. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
تاریخچه استفاده از بتن اکسپوز
استفاده از بتن اکسپوز به طور کلی به سال‌های پس از جنگ جهانی بازمی‌گردد. در آن زمان استفاده از محصولات پیش ساخته به علت افزایش سرعت کار و کاهش هزینه‌‌های ساخت و ساز، به طور قابل توجه، محبوبیت پیدا کرده بود.
به همین خاطر از سال 1950 به بعد دائما تعداد کارخانههای تولید کننده بتن‌‌های پیش ساخته در سراسر جهان افزایش پیدا کرد؛ تا جایی که در سال 1975 تعداد آن‌ها به مقدار 31 واحد رسید. در حال حاضر نیز از کارگاه‌های کوچک تا کارخانههای بسیار بزرگ و جهانی، در حال فعالیت در زمینه بتن اکسپوز هستند.
لازم به ذکر است که اولین بار در سال 1980 این دانش به صورت عمومی نشر پیدا کرد. همین امر منجر به تولیدات روزافزون این محصولات تا به الان شده است.
بتن اکسپوز چیست؟
بتن اکسپوز (به انگلیسی exposed concrete) یا بتن نما یکی از انواع بتن معماری است که علاوه بر دارا بودن سطح صاف و صیقلی، از استحکام قابل توجهی نیز برخوردار میباشد. به همین علت در ساخت نمای داخلی و خارجی از این بتن استفاده می‌گردد. علاوه بر موارد گفته شده، بتن نما قابلیت رنگ‌کاری دارد که منجر به هماهنگی با سایر اجزای ساختمان می‌گردد.
همین امر منجر به آن می‌شود که در نماهای شهری همچون دیواره پل‌ها از آن استفاده شود. بتن نما از لحاظ طیف رنگی، در سه نوع کم‌رنگ، میانه و پررنگ عرضه می‌گردد که بستگی به کاربری مدنظر، یکی از این موارد بکار گرفته می‌شود.
به‌طور کلی از بتن اکسپوز به علت مواردی همچون افزایش سرعت اجرای کار، هزینه پایین نسبت به دیگر نماها و برخورداری از ظاهر زیبا، استفاده می‌شود.
معنی اکسپوز در معماری چیست؟
در معماری، اکسپوز به معنای بتن نمایان است؛ چراکه از این بتن در نماکاری استفاده می‌گردد.
بتن اکسپوز رنگی
در بعضی موارد برای آن‌که بتن نما با رنگ ساختمان هماهنگ باشد، از بتن رنگی استفاده می‌گردد. برای رنگی کردن بتن نیز لازم است در مرحله ساخت از رنگدانههای معدنی به صورت پودر در ترکیب بتن اکسپوز استفاده شود.
لازم به ذکر است که استفاده از این پودرها تا نهایتا 10 درصد وزن سیمان مجاز میباشد. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که رنگدانههای استفاده شده ممکن است طبیعی یا مصنوعی باشند، اما هر دو در برابر باران و رطوبت مقاوم خوبی دارند.
نحوه ساخت بتن نما به چه صورت است؟
این بتن از سه ماده اصلی و اولیه آب، سیمان و ماسه ریزدانه تشکیل می‌شود که لازم است تمامی موارد با یک‌دیگر ترکیب شوند. علاوه بر آن، در ساخت بتن اکسپوز مواد دیگری نیز اضافه می‌شوند تا ویژگی‌های این محصول برای استفاده در نمای ساختمان بهینه گردد.
برای مثال، برای از بین بردن حباب موجود در ساختار بتن و افزایش استحکام و مقاومت آن، ابتدا مواد روان‌کننده و پرکننده به ترکیب اضافه می‌شوند. پس از آن ماده حاصل را به دستگاه ویبراتور وارد می‌کنند تا با ایجاد لرزش، تمام حباب‌ها از بین برود و سطح بتن اکسپوز دارای تخلخل نباشد.
افزون بر آن، برای افزایش زیبایی این نوع بتن از سیمان سفید، رنگ‌ها و رزین مخصوص رنگ‌کاری سنگ استفاده می‌شود. تغییر در مقدار سیمان سفید این ترکیب، رنگ آن را به صورت طیفی از خاکستری روشن تا تیره تغییر می‌دهد.
در نظرگیری نکات زیر به هنگام ساخت بتن نما، اهمیت بسیاری دارد:
- درزبندی استاندارد قالب
- مهار قالب با بولت و رامکا
- استفاده از فوق روان کننده یا افزودنی‌‌های متراکم
- استفاده از قالب سالم
- دقت در تراز بودن قالب
- استفاده از روغن مناسب
انواع بتن اکسپوز کدام است؟
بتن نما از منظرهای مختلفی دسته‌بندی می‌شود که در ادامه هر کدام را بررسی خواهیم کرد:
انواع بتن نما از لحاظ کاربرد
این بتن می‌تواند در نمای داخلی و خارجی سازه، کف‌سازی و همچنین تولید اکسسوری‌های بتنی مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از بتن اکسپوز در نمای ساختمان، ظاهری مدرن به آن می‌بخشد و به عنوان عایق صوتی و حرارتی خوبی عمل می‌کند. استفاده از این محصول در کف نیز موجب پیشگیری از سایش خواهد شد.
همچنین با تولید اکسسوری‌های مختلف، بتن اکسپوز در دکوراسیون داخلی نیز نقش دارد. این محصولات از دوام بالا و ظاهری مدرن برخوردارند و به علت تنوع بالا، در قسمت‌های مختلف فضای داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع بتن نما از لحاظ شکل ظاهر
از آن‌جایی که مهم‌ترین کاربرد این بتن، در نمای ساختمان است، باید از زیبایی بصری قابل قبولی برخوردار باشد. از نظر بافت و شکل ظاهری، این محصول در انواع رنگی، صیقلی، واش بتن یا طرح چوب پارچه، کاشی و غیره عرضه می‌گردد.
واش بتن از طریق دانه‌های شن درشتی که در ظاهر آن به کار می‌رود، قابل تشخیص است. در روند تولید این محصول سطح آن به وسیله فشار قوی آب شسته می‌شود تا ریزدانه‌های شن موجود در ترکیب سازنده آن حذف شوند.
بتن اکسپوز صیقلی نیز با استفاده از قالب‌های مخصوص PVC و ABS تولید می‌گردد. محصول نهایی با اجرای فرآیند براش زدن و ساب زدن حاصل می‌شود. لازم به ذکر است که امکان براش زدن پنل‌های بتن اکسپوز در محل و پس از اجرا نیز وجود دارد.
انواع بتن نما از لحاظ روش ساخت
از نظر روش ساخت، بتن اکسپوز به دو دسته اصلی پیش ساخته و اجرا در محل تقسیم می‌شود. پنل‌های پیش ساخته از قبل در کارگاه‌ها و کارخانههای مربوط و متناسب با استانداردهای موجود تولید می‌شوند. در مقابل در پروژه‌های عمرانی بزرگ همچون ورزشگاه‌ها که مصالح بیش‌تری بکار گرفته می‌شود، پنل‌های بتن اکسپوز در محل ساخته می‌شوند.
مشخصات فنی بتن اکسپوز شامل چه مواردی می‌شود؟
مشخصات فنی بتن نما شامل موارد زیر می‌شود:
- استحکام فشاری و کششی بالا به علت خارج کردن حباب‌های داخل بتن
- مناسب برای قسمت‌های زیرزمینی و مرطوب به علت جذب آب پایین (حداکثر 6 درصد)
- توان تحمل فشاری برابر با 5000 پاسکال به علت یکپارچگی
- دارای وزن بالا (2400 کیلوگرم بر متر مکعب)
کاربردهای بتن نما چیست؟
پیش از این به موارد استفاده بتن نما اشاراتی داشتیم. حال قصد داریم به صورت جامع‌تر این موارد را بررسی نماییم:
- کاربرد در محوطه سازی پارک و باغ
- ساخت انواع حوض و استخر
- پوشش‌های حمل و نقل جاده‌ای
- استفاده در ساخت کف‌پوش راهرو و پیاده‌رو
مزایای استفاده از بتن نما چیست؟
بتن نما به علت برخورداری از مزایای زیر مورد محبوبیت و استفاده بسیاری از کارفرمایان قرار گرفته است:
- مقرون به صرفه
- وزن پایین‌تر نسبت به سنگ
- از انواع مصالح ساختمانی سبز
- قابلیت ساخت در ابعاد و اندازه‌های متنوع
- امکان اجرا با سرعت بالا
- مقاوم در برابر تغییرات دمایی
بتن اکسپوز را چگونه می‌توان ترمیم کرد؟
بتن با گذشت زمان و تحت تاثیر عوامل مختلف، دچار کاهش کیفیت می‌شود که با انجام روش‌های ترمیمی بهبود پیدا می‌کند. ترمیم انواع بتن فرآیند یکسانی دارد، اما با توجه به کاربرد آن در نمای سازه، رعایت چند نکته من جمله حفظ تناسب رنگ و بافت میان قسمت‌های ترمیم شده و بخش‌های قدیمی لازم است که با درنظرگیری محل کاربرد و ضخامت بتن اکسپوز قابل انجام است.
جمع بندی
بتن اکسپوز یا بتن نما یکی از انواع بتن است که در نماسازی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد و از لحاظ شکل ظاهر در انواع کم‌رنگ، میانه و پررنگ تولید می‌شود. از این بتن به علت زیبایی ظاهر، در نمای داخلی و خارجی ساختمان استفاده می‌گردد و از مزایایی همچون سرعت بالای نصب، قیمت مناسب، استحکام بالا و غیره برخوردار میباشد.
منبع(Resource): What is exposed concrete
سوالات متداول
مواد تشکیل دهنده بتن اکسپوز چیست؟
آب، سیمان و ماسه ریزدانه، سه ماده تشکیل دهنده بتن نما می‌باشند.
معنی اکسپوز در معماری چیست؟
اکسپوز در معماری به معنای بتن نمایان میباشد.
مشخصات فنی بتن اکسپوز شامل چه مواردی می‌شود؟
این بتن دارای استحکام کششی و فشاری بالا، جذب آب پایین و وزن بالا میباشد.
