یکی از مهم‌ترین روش‌های افزایش مقاومت سازه، اجرای وال پست در ساختمان است. وال پست که با عنوان نگهدارنده دیوار نیز شناخته می‌شود، در حقیقت چهارچوبی متشکل از پروفیل‌هایی همچون قوطی، ناودانی و یا نبشی است و با مهار نیروهای وارد شده بر دیوار، منجر به افزایش مقاومت آن ساختمان می‌گردد.
نحوه اجرای وال پست در ساختمان، انواع و کاربرد آن، از جمله مواردی است که قصد داریم در مقاله پیش رو به آن بپردازیم. با شاهین فلز سپاهان تا انتها همراه شوید.
وال پست چیست؟
وال پست پروفیل‌های با نمره پایین و به شکل کلاف می‌باشد. این پروفیل‌ها در طول‌های مشخص برای یکپارچه عمل کردن دیوار میان قاب‌ها و در عمق دیوار قرار می‌گیرند. در حقیقت وال پست به هنگام زلزله و باد، نیروهای وارد شده به دیوار را به فریم منتقل می‌کند. همین امر منجر به مقاومت بیش‌تر دیوار می‌گردد. قابل توجه است که وال پست غالبا با نبشی ساخته می‌شود و مانند ساپورتی عمودی یا افقی در دیوار عمل می‌کند.
وال پست به انگلیسی چه نام دارد؟
وال پست که در زبان فارسی با عنوان نگهدارنده دیوار نیز شناخته می‌شود، در زبان انگلیسی Wall Post نام دارد.
انواع وال پست از لحاظ نوع اجرا
از لحاظ پیاده‌سازی وال پست در سازه، می‌توان به دسته‌بندی‌های زیر اشاره نمود:
- وال پست افقی
وال پست معمولا برای قسمت‌هایی از ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد که عمودی هستند. این در حالی است که خود وال پست امکان نصب به صورت افقی را دارد. برخی موارد برای نصب، از تسمه برای محکم‌کاری استفاده می‌شود.
در این مواقع نبشی وال پست که به حالت قاب تولید شده است را به تسمه جوشکاری می‌شود و تسمه دور ستون اصلی مورد استفاده در وال پست چرخانده می‌شود. با این عمل در ستون، تخریب کم‌تری شکل می‌گیرد و نصب نگهدارنده دیوار نیز با استحکام بیش‌تری انجام می‌گیرد.
- وال پست عمودی
در بعضی موارد مهندسین متخصص در تحلیل بارهای وارده بر دیوار سازه متوجه این نکته می‌شوند که بارهای خمشی در دیوار بر دیگر انواع بارهای وارده غلبه می‌کنند. در این موارد نصب وال پست به صورت عمودی الزامی می‌باشد.
در این موقعیت وال پست به نحوی قرار می‌گیرد که نقاطی که باید در سازه اصلی نصب شود، در بالا و پایی پست واقع شوند. شکل ظاهری این دو وال پست می‌تواند شبیه به یک دیگر باشد، اما در حالت عمودی، غالبا ضخامت کل دیوار پوشش داده می‌شود.
انواع وال پست از لحاظ مقاطع سازنده
پیش‌تر به بررسی انواع وال پست از لحاظ نوع اجرا پرداختیم. حال به معرفی انواع وال پست از منظر مقاطع سازنده و نوع اتصالات می‌پردازیم:
- اجرای وال پست با نبشی
- اجرای وال پست با IPE
- اجرای وال پست با قوطی پروفیل
- اجرای وال پست با میلگرد FRP
- اجرای وال پست با مش الیاف کربن
- اجرای وال پست با مش فایبر گلاس
- اجرای وال پست با اتصالات کشویی و ارتجاعی
اجزای وال پست کدام است؟
وال پست از جنس‌ها و مقاطع مختلف ساخته می‌شود. به عنوان مثال می‌توان آن‌ها را به صورت بتنی طراحی کرد که منظور بتن مسلح است. برای ساخت وال پست از جنس بتن مسلح، در ابتدا قاب‌هایی به وسیله نبشی ساخته می‌شود و پس از آن اقدام به ساخت وال پست برای نصب در دیوار سازه می‌کنند.
قابل توجه است که وال پست فلزی بیش‌ترین کاربرد در طراحی و مهندسی را دارد. لازم است نگهدارنده دیوار از دو سمت در دیوار، قابلیت اتصال داشته باشد. مناسب‌ترین مقطع برای تولید، نبشی آهنی می‌باشد. به‌جز آن از قوطی نیز ساخته می‌شود. پروفیل‌های ساختمانی، قوطی 40 در 40 یا قوطی 60 در 60 با ضخامت‌های 2.5 تا 3 میلی‌متر بسیار مناسب و کارآمد هستند.
نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی
در اسکلت فلزی اجرای وال پست به نحوی است که از مرحله قالب‌گذاری در بتن‌ریزی آغاز می‌شود. در این مرحله، لازم است برای متصل کردن نبشی‌ها، صفحه‌های فلزی را جاسازی نمود. در مواردی، مرحبه جاسازی صفحه در قالب صورت نمی‌گیرد و بعد از آن‌که ستون و تیغه بتن‌ریزی شد، اتصال صفحه‌ها به کمک انکر بولت یا رول بولت به ستون و تیغه‌های فلزی انجام می‌گیرد.
پس از آن‌که صفحه‌گذاری به فاصله یک تا یک و نیم انجام شد، به کمک نبشی یا قوطی باید نبشی‌کشی و وال پست‌گذاری آغاز گردد. وال پست‌ها باید به نحوی باشند که دقیقا میان آن‌ها محل قرارگیری دیوار چینی باشد و چنان‌چه در دیوار پنجره قرار گرفته شده باشد، باید در چهارچوب پنجره وال پست گذاری را انجام داد.
نکته قابل توجه آن است که دیوارچینی در قسمت بالا و نزدیک به تیغه با استفاده از آجرچینی با وزن بالا و ملات باکیفیت وکافی صورت گیرد؛ چراکه تحمل‌کننده بالای وزن است.
نحوه اجرای وال پست منقطع
اجرای وال پست به‌صورت منقطع یکی از بهترین، کم‌هزینه‌ترین و ساده‌ترین روش‌های پیاده‌سازی وال پست به حساب می‌آید. در این نوع از وال پست‌ها برخلاف روش وال پست نبشی نیازی به استفاده از قطعات سنگین و جوشکاری‌های سنگین وجود ندارد.
یک‌تکه نبودن وال پست در این روش، منجر به افزایش ایمنی ساختمان خواهد شد. علاوه بر این از نظر اقتصادی استفاده از وال پست منقطع تا 50 درصد هزینه‌ها را نسبت به روش‌های قبلی کاهش می‌دهد.
محاسبه وال پست چگونه انجام می‌شود؟
طراحی و محاسبه وال پست لازم است المان‌های نگهدارنده دیوارها بر طبق استانداردهای 2800 در نقشه‌های خود رسم گردد. جزئیات المان‌های نگهدارنده شامل موارد زیر می‌شود:
- چگونگی اتصالات اعضای قائم و افقی برای مهار دیوارهای بدون بازشو
- چگونگی و جزئیات اتصال اعضای قائم و افقی برای مهار دیوارهای دارای بازشو
- چگونگی و جزئیات اتصال اعضای قائم و افقی برای مهار لبه‌ی تراس‌ها و جان پناه‌ها
- جزئیات اجرایی دیوارهای زیرزمین که بار و سنگینی خاک به آن‌ها وارد می‌شود.
ضوابط وال پست چیست؟
اجرای وال پست، از نظر برقراری ارتباط محکم میان دیوار و اسکلت حائز اهمیت بسیاری می‌شود. در حقیقت آن‌ها به طور کامل در هم تنیده می‌شوند. این در هم تنیدگی مقاومت سازه در مقابل عوامل طبیعی مثل زلزله را بهبود می‌بخشد.
مهندسین به‌خوبی استانداردهای اجرایی را می‌دانند و به خوبی آن را پیاده خواهند کرد. در ضوابط اجرای وال پست، استفاده از پروفیل‌های مناسب، اصل مهمی شناخته می‌شود.
کاربردهای وال پست کدام است؟
به‌طور کلی، اشاره کردیم که وال پست با هدف افزایش مقاومت سازه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به بررسی دقیق‌تر موارد مصرف آن خواهیم پرداخت:
وال پست در سازه فلزی
در ساختمان‌های فلزی، به علت تغییر مکان جانبی بالای سازه به‌ویژه در طبقات بالاتر، از وال پست برای عملکرد صحیح سازه استفاده می‌شود.
وال پست در سازه بتنی
یکی از ویژگی‌های حساس و مهم در سازه‌های بتنی، خاصیت شکلپذیری است. بنابراین استفاده از وال پست در آن‌ها، به‌خصوص هنگامی که از آجر فشاری به عنوان مصالح دیوار استفاده شده است، حائز اهمیت بسیاری می‌باشد.
وال پست در سوله سازی
یکی از سازه‌های کاربردی در صنعت، سوله‌ها هستند. در سوله نیز به علت بزرگ بودن دهانه، مقاومت و استحکام سازه در برابر بارهای جانبی مانند زلزله و باد توسط وال پست، اهمیت بسیاری دارد. نگهدارنده دیوار در سوله افزون بر کمک به عملکرد یکپارچه میان سازه و دیوار، با کوچک نمودن اندازه دهانه‌ها، به تحمل آسان‌تر بارهای جانبی کمک می‌شود.
در بعضی از سوله‌ها به‌خاطر وزن پایین سقف و اندک بودن بارهای ثقلی، وال پست افزون بر انجام وظیفه خود، به عنوان ستونک‌های سازه نیز عمل می‌کند. در این حالت، اکثرا از مقاطع فولادی سنگین‌تری برای اجرای وال پست استفاده می‌شود. عدم اجرای آن، احتمال خطر خرابی سازه را به دنبال دارد.
وال پست جان پناه
وال پست با توجه به یکپارچه سازی عملکرد دیوار کوتاه، اهمیت زیادی دارد. برای دستیابی به این عملکرد، لازم است انتهای آزاد وال پست‌ها را به هم متصل کرد. نظر به اهمیت جان پناه، حفظ ایمنی افراد در ساختمان توسط وال پست الزامی است.
وال پست دیوار هبلکس
وال پست دیوار هبلکس را می‌توان به آسانی با درنظر گرفتن ساختار دیوارها و اجرای سریع آن ایجاد کرد. نظر به آن‌که دیوارهای هبلکس اکثرا برای ساخت دیوارهای داخلی سازه و یا پارتیشن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، به‌کارگیری وال پست برای جلوگیری از خرابی دیوار به هنگام وقوع زلزله به جلوگیری از خطرات ناشی از آن کمک بسیاری می‌کند.
دیوار هبلکس روشی جدی برای پیاده‌سازی دیوار است که مزیت‌های این روش، منجر به استفاده پیش از پیش این مصالح برای اجرای دیوارها شده است. مزیت‌های این بلوک ساختمانی، وزن پایین آن، اجرای راحت و سریع کار، عایق‌بندی صوتی و حرارتی آن است.
جمع بندی
وال پست یا نگهدارنده دیوار چهارچوبی تشکیل شده از پروفیل‌هایی همچون قوطی، نبشی یا ناودانی است و در حفظ و افزایش مقاومت سازه نقش بسیاری دارد. کاربرد آن در سوله سازی، سازه بتنی، سازه فلزی و غیره است.
منبع (Resource): Wall Post
سوالات متداول
وال پست چیست؟
وال پست ( به انگلیسی Wall Post ) پروفیل‌های با نمره پایین و به شکل کلاف می‌باشد. این پروفیل‌ها در طول‌های مشخص برای یکپارچه عمل کردن دیوار میان قاب‌ها و در عمق دیوار قرار می‌گیرند.
محاسبه وال پست چگونه انجام می‌گیرد؟
طراحی و محاسبه وال پست لازم است المان‌های نگهدارنده دیوارها بر طبق استانداردهای 2800 در نقشه‌های خود رسم گردد.
ضولبط وال پست چگونه است؟
در ضوابط اجرای وال پست، استفاده از پروفیل‌های مناسب همچون نبشی یا قوطی پروفیل، اصل مهمی شناخته می‌شود.
