گاردریل چیست + انواع و 3 کاربرد جان پناه

ایجاد و حفظ امنیت جاده‌ها، موضوعی است که با توجه به افزایش روز افزون لوازم نقلیه و حمل و نقل آن‌ها، به دغدغه‌ای مهم تبدیل شده است. تجهیزات مختلفی برای افزایش امنیت جاده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که گاردیل یکی از این موارد است و از وقوع بسیاری از تصادفات جلوگیری می‌کند. این‌که گاردیل دقیقا چیست، چه انواع و کاربردی دارد، موضوعی است که در این مطلب به آن خواهیم پرداخت.

گاردریل چیست؟

گاردریل یا جان پناه (به انگلیسی guardrails) به حفاظ‌هایی گفته می‌شود که برای افزایش ایمنی راه‌ها در جاده‌ها و مسیرها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سازه‌ها بر اساس شرایط آب و هوایی، میزان رطوبت، نوع کاربرد و محل نصب در جنس‌های مختلفی از جمله فلزی و بتنی، تولید و بکار گرفته می‌شوند.

گاردریل از سه قسمت سپری، پایه و فاصله انداز تشکیل می شود. این محافظ فلزی معمولا از ورق فولادی گالوانیزه گرم تولید می‌گردد.

تلفظ گاردریل به چه صورت است؟

قسمت اول آن یعنی گارد همان‌طور که نوشته شده است نیز خوانده می‌شود. تلفظ قسمت دوم نیز همانند ریل قطار است.

انواع جان پناه از لحاظ کاربرد

جان پناه بر اساس نوع کاربرد به سه گروه میانی، کناری و ضربه‌گیر تقسیم می‌شوند. گاردریل میانی معمولا در وسط خیابان برای جداسازی خطوط رفت و برگشت استفاده می‌شود و جان پناه کناری در کنار خیابان و برای محافظت از تصادف و انحراف از راه اصلی قرار می‌گیرد.

جنس محافظ فلزی گاردریل کناری، ورق گالوانیزه است که معمولا به آن گالوانیزه گرم گاردریل نیز گفته می‌شود که برای جلوگیری از برخورد یک طرفه در خیابان نصب می‌شوند، این گاردریل برای جلوگیری از انحراف وسیله نقلیه و با توجه به میزان خلوص مکانیکی مد نظر، شامل مقاومت به ضربه و مقاومت فشاری است.

نوع ضربه‌گیر نیز در قسمت‌هایی همچون مسیرهای جداکننده مورد استفاده می‌گیرد تا از شدت برخورد احتمالی وسایل نقلیه بکاهند.

انواع گاردیل از لحاظ انعطاف پذیری

این حفاظ‌ها از لحاظ میزان مقاومت و انعطاف پذیری به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:

جان پناه انعطاف پذیر

این جان پناه نسبت به انواع دیگر انعطاف پذیری بیش‌تری دارد و قابلیت ارتجاعی آن در زمان برخورد جسم متحرک کمک می‌کند تا بخشی از نیروی حاصل از ضربه خنثی شود. این گروه خود به سه دسته گاردریل دو موج، گاردریل سه موج و حفاظ‌های سه کابلی تقسیم می‌شوند که در ادامه هر یک را معرفی خواهیم کرد.

• گاردریل دو موج

جان پناه دو موج از ورق گالوانیزه گرم سه میلی‌متری و تیرآهن ساخته می‌شود و در برابر برخورد خودروهایی با وزن 800 تا 2000 کیلوگرم کارآمد است. با این حساب، قیمت تیرآهن در هزینه تولید گاردریل دو موج موثر خواهد بود.

اگر قرار باشد از این محصول در کناره پرتگاه‌ها و دره‌ها استفاده شود، می‌توان یک پایه اضافه در وسط گاردریل به کار برد. راه دوم، افزایش ارتفاع پایه‌ها و استفاده از 2 ردیف گاردریل به صورت موازی است تا ایمنی مسیر افزایش یابد.

• گاردریل سه موج

گاردریل سه موج مشابه نوع دو موج ساخته می‌شود. تفاوت میان این دو، عرض بیش‌تر سپری در گاردریل سه موج است که تحمل آن را در برابر وزن خودروها افزایش می‌دهد. نکته بعد، امکان استفاده از این محصول در نقاطی است که زمین دارای ناهمواری باشد. در حالی که گاردریل‌های دو موج نسبت به این ویژگی زمین حساسیت بیش‌تری دارند.

• حفاظ سه کابلی

حفاظ‌های سه کابلی از قرار گرفتن سه کابل فولادی روی یک پایه ایجاد می‌شوند و همانند حفاظ دو موج، تحمل خودروهای 800 تا 2000 کیلوگرمی را دارا می‌باشند. از مزیت‌های این دسته می‌توان به هزینه اجرای کم‌تر نسبت به سایر روش‌ها، امکان استفاده در مناطق برفی و شنی و همچنین میزان تحمل وزن مناسب اشاره کرد. البته در صورت وقوع تصادف احتمالی، قسمت بزرگی از گاردریل‌ها باید تعویض شوند که این موضوع، نقطه ضعف این حفاظ به حساب می‌آید.

جان پناه نیمه صلب

میزان انعطاف جان پناه نیمه صلب نسبت به مورد قبلی کمتر است و در چهار نوعی که در زیر به آن اشاره شده، ارائه می گردد از جمله:

سپر دو موج با پایه قوی– میزان مقاومت کششی سپر و پایه در این نوع بسیار حائز اهمیت است؛ به همین خاطر بین دو جز آن لقمه قرار می‌گیرد تا از انحراف وسیله نقلیه در جاده جلوگیری بیشتری کند همچنین شکل سپر آن دو موجی است.

سپر سه موجی با پایه قوی– این نوع حفاظ همانند نوع قبلی پایه قوی دارد همچنین سپری آن دارای یک موج بیش‌تر نسبت به نوع قبلی است.

سپر سه موجی اصلاح شده– این نوع حالت ارتقا یافته است که سپر آن سه موجی بوده و هنگام برخورد، سپر کم‌تر صدمه می‌بیند و پایه و لقمه آن در مواقع حوادث دچار تغییر شکل بسیاری می‌شوند.

سپر قوطی شکل– پایه این حفاظ نسبت به سه حالت قبلی ضعیف‌تر است و مقاومتش به سپر قوطی برمی‌گردد.

گاردریل صلب

این نوع حفاظ، کم‌ترین میزان انعطاف را دارد و معمولا از جنس بتن ساخته می‌شوند که به گاردریل نیوجرسی نیز معروف هستند. با توجه بهذقابلیت ارتجاعی پایین این نوع، احتمال شکستن آن‌ها در برخوردهای شدید وجود دارد.

به همین خاطر از آرماتوربندی برای افزایش استحکام و تقویت اتصال به زمین استفاده می‌شود. در صورت رعایت نکات فنی در ساخت این محصول، گاردریل نیوجرسی قادر است تا 18 تن را تحمل کند.

گاردریل ضربه گیر چیست؟

این حفاظ‌ها مانعی برای جلوگیری از برخورد وسایل نقلیه با اشیای جاده هستند و باید بخش اعظمی از انرژی آن را قبل از اصابت خنثی کنند که این امر از دو روش زیر انجام می‌گیرد:

• جلوگیری از برخورد با جذب انرژی وسایل نقلیه، کاهش دادن سرعت حرکت و متوقف کردن آن
• تعویض جهت حرکت وسیله نقلیه هنگام برخورد با جسم

زمان‌هایی که موانع جاده‌ای در ناحیه‌ای بدون حفاظ قرار گیرند و امکان جابجایی آن‌ها وجود نداشته باشد، از ضربه‌گیر استفاده می‌گردد. ضربه گیرها با کاهش سرعت یا تغییر مسیر وسیله نقلیه، منجر به کاهش خسارات وارده خواهند شد.

کاربرد جان پناه چیست؟

پیش‌تر انواع گاردریل را بر اساس نوع کاربرد تقسیم بندی کردیم. حال قصد داریم به‌طور کلی و جامع به موارد استفاده این حفاظ‌ها بپردازیم.

• محل های بارگیری

قسمت تخلیه بار در بنادر یا پایانه‌های بارگیری محلی برای عبور و مرور خودروهای سنگین و افراد هستند. معمولا از انواع گاردریل برای ایجاد مسیرهای امن برای عابران پیاده و همچنین افزایش ایمنی تردد وسایل نقلیه استفاده می‌شود.

• استفاده در پارکینگ

انواع جان پناه بتنی و فلزی در پارکینگ‌ها به خصوص پارکینگ‌های طبقانی استفاده می‌شود تا فاصله مناسب بین خودروهای پارک شده ایجاد گردد و از سقوط اتومبیل و افراد جلوگیری شود. نکته بعد ایجاد مسیرهای امن برای عبور و مرور خودروها و عابران پیاده است که به کاهش حوادث در این امکان کمک می‌کند.

• استفاده در انباری

همچون موارد قبل از این وسیله حفاظتی بیش‌تر برای ایجاد مسیرهای امن جهت تردد لیفتراک‌ها و افراد استفاده می‌شود. علاوه‎‌بر آن، جان پناه می‌‌تواند برای ساخت قفسه‌ها نیز استفاده شود. اجرای این محصول در اماکن مختلف استانداردهای فنی خاصی دارد که بر اساس این موارد، نوع گاردریل مناسب تعیین می‌شود.

قیمت هر کیلو گاردریل چقدر است؟

قیمت جان پناه وابسته به نوع، سایز و روکش آن می‌باشد و قیمت حدودی تعیین شده برای هر کیلوگرم از آن 3.5 میلیون تومان می‌باشد.

جمع بندی

گاردریل یا جان پناه به عنوان حفاظ‌هایی فلزی در کناره‌های جاده‌ها بکار می‌روند و از وقوع تصادفات جلوگیری می‌کند. جان پناه در انواع انعطاف‌پذیر، نیمه صلب و صلب تولید می‌گردد و در پارکینگ‌ها، محل‌های بارگیری و انباری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

منبع(Resource): What Is A Guardrail

سوالات متداول