اگر به گوشه و اطراف خود کمی دقت کنیم، وجود فولاد و به‌طور کلی آهن آلات را به وضوح مشاهده خواهیم کرد. به ویژه در سال‌های اخیر به واسطه تنوع بسیار بالای آن، لازمه شروع فعالیت بسیاری از صنایع به حساب می‌آید. به علت کاربرد گسترده فولاد در صنعت، استانداردهای مشخصی برای استفاده از آن‌ها در نظر گرفته شده است که تمامی افراد لازم است از آن تبعیت کنند. در مقاله پیش رو قصد داریم به بررسی و معرفی مهم‌ترین استاندارد جهانی فولاد بپردازیم. با ما همراه شوید.
استاندارد جهانی فولاد
استاندارد جهانی فولاد، راهنمایی برای طبقه بندی، ارزیابی و مشخص کردن خواص شیمیایی، مکانیکی و متالورژیکی انواع مختلف فولادها و آلیاژهای آهنی هستند که در تولید قطعات، ماشین آلات و سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اطلاع از استاندارد جهانی فولاد برای آزمایشگاههای متالورژی، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در تولید، فرآوری و کاربرد فولاد مفید است. علاوه بر استاندارد یکپارچه‌ای که Euronorm و ISO برای ساخت فولاد در نظر گرفته است، کشورهای مختلفی برای ساخت فولاد استانداردهایی در نظر گرفته‌اند که معیاری برای بسیاری تولیدکنندگان شده است. در ادامه مطلب به مهم‌ترین این موارد خواهیم پرداخت.
استاندارد DIN آلمان
DIN مخفف Deutsches Institut für Normung است که موسسه استانداردسازی آلمان نام دارد. این موسسه سازمان ملی تنظیم استاندارد در آلمان به حساب می‌آید و استانداردسازی آن طیف وسیعی از زمینه‌ها از جمله فولاد در بر می‌گیرد.
استاندارد DIN آلمان اطلاعاتی مانند خواص مکانیکی، ترکیبات شیمیایی، ساختار متالورژیکی و روشهای آزمایش را در اختیار می‌گذارد. این استاندارد مبنایی برای تولید، استفاده و تجارت قابل اعتماد محصولات فولادی در آلمان را فراهم می‌سازد.
فولاد در این استاندارد به صورت شماره‌هایی نام گذاری می‌شود که ارقام قبل از خط فاصله دستورالعمل استاندارد DIN و ارقام بعد از فاصله سال تصویب یا آخرین تغییرات این دستور العمل را نشان می‌دهند. علاوه بر آن فولاد در این استاندارد مانند دیگر مواد توسط دو مفهوم به نام‌های عدد استاندارد و نماد نشان داده می‌شود.
عدد استاندارد نیز به صورت Y.YYYY نشان داده شده که Y از سمت چپ گروه اصلی فولاد، دو رقم بعد ترکیب شیمیایی فولاد و دو رقم بعدی نشانه عددی آن است. به عنوان مثال نماد کربن هیدروژن به صورت E.CH23 می‌باشد.
یکی از جنبه‌های مهم استانداردهای DIN برای فولاد، خواص مکانیکی است. استحکام کششی برای خواص فیزیکی مهم است که این مشخصه با نماد UTM نشان داده می‌شود.
استاندارد ANSI آمریکا
موسسه آهن و فولاد آمریکا (ANSI) یک سازمان دولتی است که مسئولیت توسعه استانداردهای فولاد و مواد مرتبط در ایالات متحده را به عهده دارد. استانداردهای ANSI طیف گسترده‌ای از موارد مربوط به فولاد مانند ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی، جوش و اتصال، عملیات حرارتی و بسیاری دیگر را پوشش می‌دهد.
معمولا استاندارد جهانی فولاد ANSI با انجمن SAE آمریکا که مربوط به مهندسین اتومبیل است همخوانی بسیار دارد. به همین دلیل ممکن است نام این دو استاندارد را کنار هم به صورت ANSI-SAE مشاهده کنید. مهم ترین جنبه استاندارد های فولاد در ANSI ترکیب شیمیایی است.
بر این اساس دستورالعمل هایی برای مقدار عناصری که باید در فولاد وجود داشته باشند، ارائه می‌گردد. این عناصر شامل کربن، منگنز، گوگرد و فسفر هستند که استحکام فولاد را افزایش می‌دهند و مقاومت آن را در برابر خوردگی بیش‌تر می‌کنند.
استاندارد ASSAB سوئد
ASSAB شرکتی سوئدی است که در تولید محصولات فولادی با کیفیت بالا تخصص دارد. این استاندارد به گریدها یا انواع مختلف فولاد تولید و توزیع شده توسط این شرکت اشاره می‌کند که شماری از آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- ASSAB 8407 یک فولاد ابزار گرمکار است که برای تولید قالبهای پلاستیکی، قالبهای آهنگری و اکستروژن استفاده می‌گردد.
- ASSAB 718 این فولاد از نیوبیم ساخته می‌شود که معمولا برای ساخت قالبهای تزریق پلاستیک و قالبهای ریخته‌گری کاربرد دارد.
- ASSAB 760 این فولاد معمولا در ساخت قطعات ماشین آلات، چرخ دنده و شفت استفاده می‌شود.
- ASSAB PM 30 این فولاد یک فولاد متالورژی پودری است که برای ساخت ابزارهای برش با کارایی بالا کاربرد دارد.
استاندارد BOHLER اتریش
استاندارد فولاد Bohler به مشخصات و الزامات کیفیت برای انواع مختلف فولاد تولید شده توسط Bohler Edelstahl GmbH، که شرکتی اتریشی با تولید انبوه فولاد با کارایی بالا است، اشاره دارد.
این استانداردها ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی و دیگر پارامترهای فنی هر نوع فولاد تولید شده توسط بهلر را تعریف می‌کنند. فولاد بهلر استانداردهای ANSI-SAE برای فولاد آمریکا،DIN براساس استاندارد آلمان، EN مطابق با استانداردهای اروپا و ISO مطابق با سازمان ملی استاندارد را تولید می‌کند.
استاندارد BSi انگلستان
BS مخفف British Standards است و استانداردهای فنی بر تولید، ساخت و آزمایش فولاد در انگلستان را عهده‌دار است. استانداردهای فولاد BS برای صنایعی مثل ساخت و ساز، مهندسی و تولید و سایر صنایع قابل اجرا می‌باشند.
معمولا از BS برای تولید فولاد مورد استفاده از سازه‌های مختلف همچون ساختمان‌ها، پل‌ها، و خطوط لوله استفاده می‌کنند. این استانداردها به طور گسترده در سطح بین المللی پذیرفته شده و اطلاعات مهمی را به تولید کنندگان محصولات فولادی ارائه می‌دهند.
استاندارد GOST روسیه
استاندار GOST برای کشور روسیه استفاده می‌شود و شامل الزامات فنی می‌باشد که مشخصه‌های محصول را تعیین می‌کند. استانداردهای فولاد GOST برای دسته‌های مختلف محصولات فولادی مانند لوله‌ها، میله‌ها، صفحات و ورق‌ها اعمال می‌گردد.
شماری از استانداردهای GOST شامل موارد زیر می‌شود:
- GOST 380 فولاد کربنی
- GOST 390 کاربرد در ساخت تایر
- GOST 550 کاربرد در ساخت لوله‌های بدون درز برای خط لوله‌های نفت
- COST 977 فولاد ریخته گری
استاندارد JIS ژاپن
JIS استاندارد صنعتی ژاپن است که یک سیستم طبقه بندی به حساب می‌آید و بر استانداردهای ساخت، تولید و آزمایش کلیه مواد صنعتی از جمله فولاد دلالت دارد. این استاندارد برای تولید فولاد الزامات بخصوصی را در نظر می‌گیرد.
استاندارد JIS برای فولاد شامل طیفی از گریدهای فولادی است که در صنایعی همچون ساخت و ساز و خودروسازی استفاده می‌شوند. این گریدها بر اساس کربن و سایر آلیاژ های اضافه شده مانند نیکل، کروم و مولیبدن که خواص مکانیکی فولاد را بهبود می‌دهند، دسته بندی می‌شود.
علاوه بر این، استاندارد JIS روشهای تست فولاد را مشخص می‌کند که شامل آنالیز شیمیایی، تست کشش و تست سختی می‌شود. به عنوان مثال JIS G3131 برای فولاد ابزار گرمکار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استاندارد فولاد ایران چیست؟
مهم‌ترین استانداردی که تولیدکنندگان در ایران از آن استفاده می‌کنند، دین آلمان است که به علت قواعد دقیق و سختگیرانه آن، محبوبیت بسیاری را به خود اختصاص داده است. شماری از مقاطع فولادی که مطابق استاندارد DIN تولید می‌شوند به شرح زیر است:
- استاندارد DIN 488 و DIN 1013 برای ساخت میلگردهای فولادی
- استاندارد DIN 1025 برای تیرآهن
- استاندارد DIN 17100 برای انواع ورق‌های فولادی مانند ورق سیاه St37 و St52
- استاندارد DIN 1614 برای ورق‌های اسید شویی
- استاندارد DIN 1623 برای ورق‌های روغنی
- استاندارد DIN EN 1026-1 برای ناودانی
- استاندارد DIN 1022 برای نبشی
جمع بندی
فولاد از جمله مهم‌ترین و کاربردی‌ترین متریال مصرفی در صنعت است که به علت گستردگی کاربرد، استانداردهای مختلفی برای آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله مهم‌ترین این موارد می‌توان به DIN آلمان، AISI آمریکا، Bohler اتریش، ASSAB سوئد و غیره اشاره کرد.
منبع(Resource): Steel Standards
سوالات متداول
اصول نامگذاری فولاد چیست؟
عدد استاندارد به صورت Y.YYYY نشان داده می‌شود که Y از سمت چپ گروه اصلی فولاد، دو رقم بعد ترکیب شیمیایی فولاد و دو رقم بعدی نشانه عددی آن می‌باشد.
استاندارد فولاد ایران چیست؟
در ایران تولید فولاد براساس استاندارد دین آلمان انجام می‌گیرد.
استاندارد جهانی فولاد شامل چه مواردی می‌شود؟
استاندارد جهانی فولاد شامل DIN آلمان، AISI آمریکا، Bohler اتریش، ASSAB سوئد و غیره می‌باشد.
