یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی چه در ایران و چه در کل دنیا، بتن‌ها هستند. بتن به‌طور کلی از آب، سیمان و سنگدانه تشکیل می‌شود و منجر به مقاوم سازی کلی سازه می‌گردد. انواع مختلفی از بتن تولید و عرضه می‌گردد که هر یک در بخش‌های مختلفی از یک ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از این موارد، بتن خود متراکم می‌باشد. در مقاله پیش رو قصد داریم به بررسی مواد تشکیل دهنده بتن خود متراکم و موارد استفاده آن بپردازیم. با شاهین فلز سپاهان تا انتهای این مطلب کاربردی همراه شوید.
بتن خود متراکم چیست؟
بتن خود متراکم بتنی کاملا روان است و می‌تواند تحت وزن خود، بدون ارتعاش مکانیکی درون قالب حرکت کند و شکل آن را به خود بگیرد.
استفاده از این نوع بتن در مواقعی که امکان دسترسی مستقیم برای متراکم کردن وجود نداشته باشد، مانند بتن‌ریزی سدها و یا مکان‌هایی با حجم آرماتور بالا که متراکم کردن بتن مابین میلگردها دشوار است و یا در مواردی که بتن‌ریزی اشکال پیچیده مانند قوس‌های بتنی مدنظر باشد، استفاده می‌گردد.
بتن scc مخفف چیست؟
بتن خود متراکم به انگلیسی Self Consolidating Concrete نام دارد و به صورت مخفف scc نامیده می‌شود.
تاریخچه بتن‌های خود متراکم به چه زمان بازمی‌گردد؟
نخستین بار ایده بتنی که بدون وجود لرزش و با وزن خود در قالب پخش شود، به عنوان راه‌حلی توسط اوکامورا در سال 1986 مطرح شد. مدل اولیه بتن‌های خود متراکم در سال 1988 تکمیل شد و در همان سال این نوع بتن برای اولین بار در کارگاه ساخته شد و نتایج قابل توجهی را از نظر خواص فیزیکی و مکانیکی ارائه داد. با پیشرفت تکنولوژی روزانه کیفیت بتن خود متراکم افزایش پیدا کرد و نهایتا در اوایل دهه 70 این نوع بتن وارد ایران شد.
مواد تشکیل دهنده بتن خود متراکم چیست؟
مواد تشکیل دهنده بتن‌های خود متراکم شامل موارد زیر می‌شود:
سیمان– در حقیقت انواع سیمان های پرتلند برای تولید بتن خودمتراکم مناسب است. نوع و مقدار سیمان بر اساس دوام و ویژگی های بتن تعیین می شود. مقدار سیمان در بتن خود تراکم تقریبا مابین 350 تا 450 kg/m3 است.
سنگدانه درشت و ریز– اندازه سنگدانه‌های درشت بین ۱۶ تا ۲۰ میلی‌متر است و به مقدار کم و تنها با هدف کاهش جاری شدن بتن استفاده می‌شود.
سنگدانه‌های گوشه گرد، نتیجه بهتری ارائه می‌دهند؛ چراکه به پایداری و روانی مخلوط بتنی کمک زیادی می‌کنند. سنگدانه های شکسته با درگیری میان ذرات، منجر به افزایش مقاومت بتن می‌شوند.
آب– آب مصرفی در بتن خودمتراکم معمولا کم‌تر از بتن سنتی است، اما به طور کلی نسبت زیاد آب باعث ناپایداری و کاهش بیش از حد آن، منجر به لزجت بتن خواهد شد.
خاکستر بادی– اضافه نمودن خاکستر بادی، سبب کاهش منافذ، کاهش نفوذ‌پذیری و بهبود کیفیت سازه خواهد شد.
نانو سیلیس– برای بهبود خواص مکانیکی سازه از نانو سیلیس استفاده می‌شود.
ماده تامین کننده گرانوی– این ماده از پودرهایی از جنس آهک، بازالت و کوارتز تشکیل می‌شود و در اندازه‌های بزرگ و کوچک استفاده می‌گردد. از این ماده برای ایجاد ویژگی روانی و کاهش جداشدگی ذرات بتن خودمتراکم استفاده می‌کنند.
نحوه ساخت بتن خود متراکم به چه صورت است؟
برای تولید این بتن باید ابتدا دو سوم از مقدار آب مشخص شده در قالب مورد نظر ریخته شود. در قدم بعدی سیمان و سنگدانه به آن اضافه می‌گردد. پس از به دست آمدن یک مخلوط یکنواخت، باقی مانده آب به همراه مواد فوق روان کننده به قالب اضافه می‌گردد. اصلاح کننده‌های لزجت و مواد افزودنی شیمیایی در آخرین مرحله با مقدار کمی آب به مخلوط اضافه می‌شوند.
موارد استفاده از بتن خود متراکم چیست؟
از بتن خود متراکم در صنایع ساختمان سازی، با اهداف زیر استفاده می‌شود:
- ساخت لوله‌های انتقال آب
- بتن‌ریزی کف و سطوح افقی
- بتن‌ریزی بلوک‌های بتنی
- ساخت پل با دهانه بزرگ
- ساخت ستون و دیوارهای بلند با میلگرد متراکم
مزایای استفاده از بتن خود متراکم چیست؟
بکارگیری بتن خود متراکم نسبت به بتن معمولی، با مزایای زیر همراه است:
- عدم ایجاد آلودگی صوتی به علت نبود ویبراتور
- بهبود کیفیت سطوح بتنی
- بتن‌ریزی و خشک شدن سریع‌تر نسبت به بتن معمولی
- پایداری بالا نسبت به جداشدگی دانه
- منجر به ایجاد تراکم و یکپارچگی به علت تراکم خودکار
- دارای طول عمر زیاد
- نیار به نیروی انسانی کم‌تر
معایب بتن خود متراکم چیست؟
در کنار مزایای ذکر شده، استفاده از این بتن با معایبی نیز همراه است که در ادامه این موارد را بررسی خواهیم کرد:
- عدم امکان استفاده در فصول سرد (مگر در صورت استفاده از مواد هوازا و حباب‌ساز)
- حساسیت بالای تولید و اجرا و به تبع آن، هزینه بیش‌تر
- عدم مقاومت بالا در برابر آتش‌سوزی به علت تولید از مواد پرکننده
- افزایش هزینه قالب به علت وارد شدن فشار و الزام به درزبندی
عوامل موثر بر قیمت بتن scc
پیش‌تر به مواد تشکیل دهنده بتن scc یا بتن خود متراکم پرداختیم. بنابراین قیمت متریال اولیه و تشکیل دهنده این بتن، بر قیمت تمام شده آن اثرگذار خواهد بود. به جز آن، مواردی همچون برند تولید کننده، نوسانات ارزی، میزان عرضه و تقاضا، واسطه در خرید و غیره بر قیمت نهایی بتن خود متراکم موثر خواهند بود.
جمع بندی
بتن خود متراکم یا scc یکی از انواع مصالح مصرفی در ساختمان سازی است که کاملا روان بوده و بدون نیاز به ارتعاش، در قالب جاری می‌شود. از بتن خود متراکم به علت برخورداری از مزایایی همچون خشک شدن سریع، طول عمر بالا، نیروی انسانی کم‌تر برای اجرا و غیره در ساخت پل، ستون، لوله‌های انتقال آب و غیره استفاده می‌گردد.
منبع(Resource): Self Compacting Concrete
سوالات متداول
عوامل موثر بر قیمت بتن خود متراکم چیست؟
قیمت مواد اولیه، میزان عرضه و تقاضا، واسطه در خرید و غیره بر قیمت بتن خود متراکم اثر گذار هستند.
بتن scc مخفف چیست؟
بتن scc مخفف Self Consolidating Concrete می‌باشد.
طرح اختلاط بتن خود متراکم به چه صورت است؟
ابتدا دو سوم از مقدار آب مشخص شده در قالب مورد نظر ریخته شده و سیمان و سنگدانه به آن اضافه می‌شود. سپس باقی مانده آب به همراه مواد فوق روان کننده به قالب اضافه می‌گردد. اصلاح کننده‌های لزجت و مواد افزودنی شیمیایی در آخرین مرحله با کمی آب به مخلوط اضافه می‌شوند.
