بولت‌ها از جمله اجزای حیاتی در بسیاری از سازه ها و ماشین آلات هستند که نقش مهمی در اتصال و نگهداری قطعات ایفا می‌کنند. با این حال، این قطعات اغلب در معرض شرایط محیطی سخت و فرآیندهای خورنده قرار می‌گیرند که می‌تواند عملکرد و طول عمر آنها را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. در این راستا، استفاده از پوشش‌های محافظ برای بولت‌ها به یک ضرورت انکارناپذیر در صنایع مختلف تبدیل شده است.
اهمیت پوشش بولت
محافظت در برابر خوردگی: پوشش ها به عنوان یک لایه محافظ عمل می کنند و از تماس مستقیم فلز بولت با عوامل خورنده محیطی جلوگیری می‌کنند.
افزایش طول عمر: با کاهش سرعت خوردگی و فرسایش، پوشش‌ها می‌توانند عمر مفید بولت‌ها را به طور قابل توجهی افزایش دهند.
بهبود عملکرد: برخی پوشش‌ها خواص سطحی بولت ها را ، مانند کاهش اصطکاک یا افزایش مقاومت در برابر سایش، بهبود می بخشند.
زیبایی و یکنواختی ظاهری: در برخی کاربردها، پوشش ها می توانند ظاهر بولت‌ها را بهبود بخشیده و به یکنواختی رنگ و بافت سطح کمک کنند.
سازگاری با محیط: استفاده از پوشش های مناسب از انتشار مواد مضر به محیط زیست جلوگیری می نمایند.
دلایل استفاده از پوشش در بولت‌ها متنوع است و بسته به صنعت و کاربرد خاص می‌تواند متفاوت باشد. برخی از مهم‌ترین دلایل عبارتند از:
- محافظت در برابر خوردگی در محیط های مرطوب، شور یا اسیدی
- افزایش مقاومت در برابر دماهای بالا یا تغییرات دمایی شدید
- بهبود خواص الکتریکی یا مغناطیسی
- کاهش نیاز به روانکاری در اتصالات متحرک
- جلوگیری از چسبندگی و گیر کردن بولت‌ها در شرایط خاص
در ادامه این مقاله، ما به بررسی انواع مختلف پوشش های مورد استفاده در بولت ها، ویژگی های آنها، و معیارهای انتخاب پوشش مناسب برای کاربردهای گوناگون خواهیم پرداخت.
انواع اصلی پوشش بولت
پوشش های مورد استفاده در بولت ها را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد: پوشش های فلزی، پوشش های آلی و پوشش های سرامیکی. هر یک از این دسته ها ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
1- پوشش های فلزی
پوشش های فلزی از رایج ترین انواع پوشش های مورد استفاده در بولت ها هستند. این پوشش ها معمولاً از طریق فرآیندهایی مانند آبکاری الکتریکی، غوطه وری گرم یا پاشش حرارتی اعمال می شوند. پوشش های فلزی عمدتاً برای محافظت در برابر خوردگی و بهبود ظاهر بولت ها استفاده می‌شوند. برخی از رایج ترین پوشش های فلزی عبارتند از روی (گالوانیزه)، کادمیوم، نیکل، کروم و قلع.
2- پوشش های آلی
پوشش های آلی شامل انواع مختلفی از پلیمرها و رزین ها هستند که می‌توانند به صورت مایع، پودر یا رول روی سطح بولت ها اعمال شوند. این پوشش ها علاوه بر محافظت در برابر خوردگی، می توانند خواص ویژه‌ای مانند مقاومت شیمیایی، عایق الکتریکی یا کاهش اصطکاک را فراهم کنند. نمونه های رایج پوشش های آلی شامل رنگ های اپوکسی، پوشش های تفلون (PTFE)، پلی اورتان و پلی آمید می‌شوند.
3- پوشش های سرامیکی
پوشش‌های سرامیکی از جدیدترین و پیشرفته ترین انواع پوشش‌های مورد استفاده در بولت ها هستند. این پوشش ها معمولاً از مواد غیرفلزی و غیرآلی تشکیل شده‌اند و خواص فوق العاده‌ای مانند مقاومت بالا در برابر سایش، دمای بالا و خوردگی ارائه می‌دهند. پوشش های سرامیکی اغلب در کاربردهای صنعتی پیشرفته و در شرایط بسیار سخت مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله پوشش‌های سرامیکی رایج می توان به نیترید تیتانیوم و کاربید تنگستن اشاره کرد.
4- داکرومات(Dacromet)
داکرومات زینک فلیک (Zinc Flake) از دسته پوشش‌های غیرآلی-آلی ترکیبی است که در واقع ترکیبی از ویژگی های پوشش های فلزی و آلی را دارد. با این حال، اگر بخواهیم آن را در یکی از سه دسته اصلی که قبلاً ذکر کردیم قرار دهیم، معمولاً در گروه پوشش های آلی طبقه‌بندی می‌شود.
ویژگی های اصلی پوشش بولت داکرومات
1- ترکیب: داکرومات از فلکس های روی و آلومینیوم در یک ماتریس آلی (معمولاً کروم سه ظرفیتی) تشکیل شده است.
2- روش اعمال: این پوشش معمولاً به صورت اسپری یا غوطه وری اعمال شده و سپس در کوره پخته می شود.
3-مقاومت در برابر خوردگی: زینک فلیک مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی دارد، حتی در محیط های نمکی و مرطوب.
4-عدم استفاده از کروم شش ظرفیتی: برخلاف برخی پوشش‌های دیگر، داکرومات از کروم سه ظرفیتی استفاده می‌کند که از نظر زیست محیطی ایمن تر است.
5- مقاومت حرارتی: این پوشش می تواند دماهای نسبتاً بالا (تا حدود 300 درجه سانتیگراد) را تحمل کند.
6- خواص روانکاری: داکرومات دارای خواص روانکاری خوبی است که آن برای کاربردهایی که نیاز به کنترل گشتاور دارند، مناسب می کند.
داکرومات به دلیل ترکیب منحصر به فرد خود، مزایای پوشش های فلزی (مانند محافظت کاتدی) و پوشش‌های آلی (مانند مقاومت شیمیایی) را با هم ترکیب می کند. این پوشش در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، هوافضا و ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
